Op 3 december 2003 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan in de beroepen die waren ingediend tegen de aanwijzingen van luchtvaartterrein Eelde. Een samenvatting van de uitspraak volgt hieronder. Het bestuur van VOLE was zeer verheugd over de uitspraak van de Raad van State met betrekking tot de baanverlenging. Eindelijk, na ruim 10 jaar actie, hadden we als omwonenden ons recht gehaald. Na het verbod op grote les- en oefenvluchten is het ons tweede grote succes. Het is jammer dat we zover moesten gaan, omdat een meerderheid van de regionale politici niet wilde luisteren naar onze argumenten, sterker, zelfs niet met ons het inhoudelijk debat wilde aangaan.

Op 21 mei 2001 namen de ministers van Verkeer en Waterstaat en VROM de aanwijzingsbesluiten voor Eelde. De beslissing op de ruim 700 bezwaarschriften kwam pas in september 2002. Daarop zijn tien organisaties en personen in beroep gegaan bij de Raad van State, te weten VOLE met de Stichting Rondom Vliegveld Eelde en 161 leden (met name), de IVN-afdelingen Eelde-Paterswolde en Vries, de Milieufederatie Drenthe, de gemeente Haren, de gemeente Tynaarlo, mevrouw Jonker-ter Veld, de heer Jonker, de heer Vlek, de heer Duursma en de heer Van der Lugt. Op 11 september 2003 hield de Afdeling zitting in Den Haag van 11.00 tot 17.45 u. Tijdens deze lange zitting bleek dat de Raadslieden zich zeer kritisch opstelden. Men had vooral vragen aan de verweerders (de juristen van het ministerie). Op 3 december 2003 deed de Afdeling Bestuursrechtspraak uitspraak in de beroepen tegen de beslissing op bezwaar tegen de aanwijzingen van luchtvaartterrein Eelde door de ministers van Verkeer en Waterstaat en van VROM. Het oordeel van de Raad van State was vernietigend.
De volledige tekst is te vinden onder www.raadvanstate.nl 

Hierna zullen we de uitspraak en de consequenties ervan kort bespreken.

• De geluidsnormeringssystematiek voor de grote luchtvaart (de Kosteneenheden, waarbij geluid beneden 65 decibel niet wordt meegenomen) is definitief afgekeurd en mag niet meer worden gebruikt.
  
• De nieuwe geluidsnormeringssystematiek à la Schiphol (de zogenaamde Lden-norm) moest voor Eelde worden toegepast.
  
• Ook de overige beroepen tegen de baanverlenging zijn gegrond verklaard.
  
• Totdat de staatssecretarissen opnieuw hebben beslist op de bezwaren blijven de huidige KE-contouren zo lang geldig, in het belang van de omgeving.
  
• Effecten op Speciale Beschermingszones (natuurgebieden als het Zuidlaardermeergebied) moesten worden onderzocht.
  
• Een nieuw of aanvullend MER moet worden opgesteld met de nieuwe geluidscontouren en de gevolgen daarvan.
  
• Openingstijd 's ochtends van 6.30 u was door de minister onvoldoende gemotiveerd (de openingstijd moet naar 7.00 u of moest beter worden gemotiveerd).
  
• De geluidscontouren voor de kleine luchtvaart moesten worden herberekend (gering verschil).
  
• Ook het Ruimtelijke Ordeningsbesluit was van tafel. Vooralsnog kon dus geen aanpassing van de bestemmingsplannen plaatsvinden.

• De invoergegevens (aantallen en soorten vliegtuigen) van de geluidsberekeningen.
• De tolerantiegebieden rond de vliegroutes.
• De wijze van handhaving van de geluidszones.
• Het nut en de noodzaak van baanverlenging.
• De economische onderbouwing van de baanverlenging.
• De te grote geluidszones (na het verbod op grote les- en oefenvluchten).
• en nog vele andere zaken, zoals o.a. de externe veiligheid.

Deze bezwaren kunnen bij een volgende procedure opnieuw naar voren worden gebracht.

De regio (de aandeelhouders) moest zich nu gaan beraden of het de moeite nog wel waard was om met baanverlenging door te gaan. Sowieso zou er een nieuw of een aanvullend MER moeten worden opgesteld met nieuwe geluidsberekeningen volgens de systematiek van Schiphol, de effecten daarvan (aantal gehinderden, aantal te slopen en te isoleren huizen etc.) en de effecten van de baanverlenging en van de intensivering van het luchtverkeer op de natuurgebieden in de omgeving. Vervolgens diende de staatssecretaris te kiezen uit drie mogelijkheden:

• een nieuwe beslissing op de bezwaarschriften naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State en het nieuwe MER. Vervolgens was hierop opnieuw beroep mogelijk bij de Raad van State. Vanwege de ingrijpende wijzigingen zou ten minste ook een nieuwe bezwaarfase mogelijk moeten zijn in het belang van degenen die tot nu toe geen bezwaar hebben gemaakt.
  
• een nieuw aanwijzingsbesluit met bezwaar en beroep (en evt. een nieuwe voorbereidingsprocedure).
  
• het opnemen van de nieuwe situatie van Eelde (met of zonder baanverlenging) in de Regelgeving Regionale en Kleine Luchthavens. Dit zou een nieuwe wettelijke regeling worden zoals bij Schiphol met minder mogelijkheden voor bezwaar en beroep.

De reparatie zoals hierboven omschreven zou inclusief beroep bij de Raad van State uiteindelijk vier en een half jaar in beslag nemen. De nieuwe geluidsnormerings-systematiek was namelijk alleen voor Schiphol wettelijk geregeld. De Luchtvaartwet (of de Wet Luchtvaart) zou dus moeten worden voorzien van een nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur of een nieuw wetsdeel.

VOLE en SRVE hebben bezwaar gemaakt tegen de militaire vluchten op Luchthaven Eelde. Het bezwaarschrift van VOLE en SRVE werd verzonden op 11 november 2002. Tegelijk met het bezwaarschrift werd een verzoek tot een voorlopige voorziening bij de Groningse rechtbank gedaan. Aangezien de Staat in het verweerschrift direct aangaf dat de regels van de aanwijzing (openingstijden, geluidszones etc.) ook gelden voor de militaire vluchten en met een fax op de proppen kwam, waarin de Koninklijke Luchtmacht om meer vluchten vroeg (waardoor het aantal van 400 kon worden verklaard), vervielen de belangrijkste redenen voor een voorlopige voorziening. Dit verzoek is dan ook ingetrokken. Ondanks deze onzorgvuldigheden van de kant van de Staat veroordeelde de voorzieningenrechter de Staat niet in betaling van de griffierechten en juridische kosten voor de voorlopige voorziening. Op 6 maart 2003 is de beslissing op bezwaar toegestuurd aan de bezwaarmakers. Behalve de bovengenoemde punten is geen enkel bezwaarpunt gegrond verklaard. VOLE en SRVE zijn naar aanleiding van de beslissing op bezwaar in beroep gegaan.
Nadat ons beroepschrift (15 april 2003) en het aanvullend beroepschrift (23 juni 2003) tegen de ontheffing voor militaire vluchten bij de Groninger Rechtbank was ingediend, is het heel lang stil gebleven. Vermoedelijk wilde men de uitspraak van de Raad van State over de aanwijzingen afwachten alvorens tot behandeling over te gaan. Als de gehele aanwijzing van tafel was gegaan hadden we namelijk geen zaak meer.
Op 1 februari 2005 werd het beroep van VOLE en SRVE in een zitting van de Groninger Rechtbank behandeld. Opnieuw had VOLE succes in een beroepsprocedure. Het beroep tegen de ontheffing voor militaire vluchten is op 17 februari 2005 gegrond verklaard door de Groninger Rechtbank.
Het ontheffingsbesluit was vernietigd en de minister moest een nieuwe beslissing op bezwaar nemen voor de 534 bezwaarschriften. Ook kon de minister nog in beroep gaan bij de Raad van State. Voor zover bekend is dit niet gebeurd.
Volgens de rechter was het besluit onzorgvuldig voorbereid. De rechter had in het bijzonder veel kritiek op het advies van de Commissie Milieuhygiëne Luchtvaartterrein Eelde (CMLE, Cie28). Het ministerie nam vervolgens twee jaar de tijd voor een nieuwe adviesprocedure van de CMLE en voor een nieuwe beslissing op de bezwaren.

De punten waarop VOLE gelijk kreeg, waren:

1.  De adviesprocedure van de commisie 28 (CMLE) is onzorgvuldig tot stand gekomen, d.w.z. de commissie 28 heeft voor de adviesprocedure te korte tijd uitgetrokken, de schriftelijke procedure geeft geen inzicht in de standpunten en de reactie op die standpunten, en heeft niet tot gewogen oordeelsvorming geleid, en tenslotte zijn de overwegingen, die ten grondslag liggen aan het advies, niet inzichtelijk. Bovendien adviseerde de Cie28 alleen voor humanitaire vluchten. De ontheffing is veel uitgebreider ondanks dat de minister stelt, dat van het advies niet is afgeweken.
2. Bij het aanwijzingsbesluit en het MER (Milieu Effect Rapport) is niet uitgegaan van het militaire gebruik van de luchthaven. Voor geluid wordt verwezen naar de maximale geluidsbelasting in de aanwijzing. Voor de overige vormen van hinder (luchtverontreiniging en stank), die niet evenredig zijn aan geluid, zijn de effecten niet in de belangenafweging van het ontheffingsbesluit meegenomen. Ook is niet gemotiveerd, waarom een uitbreiding van gemiddeld 300 vliegbewegingen per jaar in het verleden naar 400 nodig is in de ontheffing.

In de nieuwe beslissing op bezwaar diende de minister rekening te houden met de uitspraak van de Raad van State van 3 december 2003.
De uitspraak van de rechtbank is te lezen op www.rechtspraak.nl, klik bij de 4e zaak van boven op de blauwe link (zaaknummer) LJN: AS9729, Rechtbank Groningen, AWB 03/395 BESLU STRA; AWB 03/409 BESLU STRA en AWB 03/449 BESLU STRA 

In 2007 bleek echter dat de nieuwe beslissing op bezwaar niet had geleid tot een aanpassing van (de motivering van) het besluit, terwijl de rechtbank hierover toch heel duidelijk was geweest.
Dus ging VOLE opnieuw in beroep.
De rechtbank nam ook nog eens twee jaar voordat de behandeling plaats vond.
Met de uitspraak van de Groningse rechtbank van 1 juli 2009 is VOLE opnieuw in het gelijk gesteld in het beroep tegen de ontheffing van het verbod op militaire vluchten op vliegveld Eelde.

Uit de uitspraak blijkt dat ook de rechtbank zich heeft geërgerd aan het feit dat het ministerie het besluit niet had aangepast. Opnieuw kreeg de adviesprocedure van de CMLE kritiek. De uitspraak heeft tot gevolg dat de minister opnieuw een beslissing op bezwaar, de derde, moet opstellen. De uitspraak van de rechtbank kunt u nalezen door de eerste onderstaande link te klikken.
 
Helaas leidt de uitspraak niet tot een verbod op militaire vluchten. De minister heeft nu eenmaal de bevoegdheid om, in strijd met de inhoud van de aanwijzing, een ontheffing te geven voor militaire vluchten.
Uit het verloop van de procedures blijkt dat het ministerie geen belang heeft bij een aanpassing van het ontheffingsbesluit. Kennelijk heeft het ervoor gekozen de procedure eindeloos te rekken. Waarschijnlijk staan we dus over vier jaar opnieuw voor de rechtbank in Groningen.

VOLE zal proberen er door middel van kamervragen op aan te doen dringen dat de minister deze kwestie serieus behandelt.

Klik hier om de volledige uitspraak van de rechtbank te bekijken

Klik hier voor meer informatie over militaire vluchten

• Tegen de nieuwe beslissing op bezwaar van V&W van 14 maart 2006 hebben VOLE en een tiental anderen in mei beroep ingesteld bij de Raad van State.
  
• Vanwege de complexiteit van de beroepen heeft de RvS advies gevraagd bij de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (StAB). De StAB heeft een hoorzitting belegd in november waarop VOLE en anderen vragen hebben beantwoord. De StAB heeft begin december advies uitgebracht aan de RvS. Appellanten hebben tot 9 januari 2007 de tijd hierop te reageren.
  
• De Uitspraak van de RvS wordt op z'n vroegst in april/mei verwacht. Daaraan voorafgaand wordt er een zitting gehouden waarop VOLE het beroep zal toelichten.
  
• De minister van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft op 30 oktober ontheffing verleend van de Flora en faunawet. Deze ontheffing heeft het vliegveld nodig om -ondermeer- de bomen te kappen waarin de beschermde vleermuizen zitten. Dit geld met name voor de Eekhoornstraat.
  
• Tegen deze ontheffing heeft VOLE een bezwaarschrift ingediend bij LNV. Ook is bij de rechtbanken in Groningen en Assen een  Voorlopige Voorziening gevraagd om het vliegveld te verbieden werkzaamheden uit te voeren hangende de bezwaarprocedure tegen de ontheffing.

Procedure baanverlenging: Uitspraak Raad van State 15 februari 2012
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft het zogenoemde aanwijzingsbesluit voor vliegveld Eelde in stand gelaten. Na bijna veertig jaar discussie over de baanverlenging en herhaaldelijke vernietiging van ministeriële besluiten, mag GAE eindelijk beginnen. Natuurlijk is VOLE niet gelukkig met deze uitspraak maar verder procederen heeft geen zin meer. Het vliegveld mag nu verder gaan met de baanverlenging waar directie en de Raad van bestuur van GAE tientallen jaren naar gestreefd hebben. We zijn als VOLE kritischbenieuwd of de gouden dageraad waar de voorstanders jarenlang van hebben gedroomd, nu gerealiseerd zal worden.
We hebben als VOLE besloten om dit besluit sportief op te vatten en hebben de directie publiekelijk gefeliciteerd met deze uitspraak.
Voor de volledige uitspraak van de Raad van State zie volgende link: Start- en landingsbaan van vliegveld Eelde mag worden verlengd

Klik hier om het persbericht van VOLE te bekijken 

Procedure Flora- en Faunawet: Uitspraak Raad van State Flora en Faunawet
Op 8 augustus 2012 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan inzake het beroep van VOLE en het IVN inzake de Flora- en Faunawet. Kernpunten waren of 1) de baanverlenging een zaak was van “dwingende reden van groot openbaar belang” waarbij het Structuurschema Burgerluchtvaartterreinen dit project als “niet essentieel” heeft betiteld en of 2) de door GAE na zeer grote druk en dreiging met verdere procedures en met veel tegenzin gerealiseerde natuurcompensaties, nog als “volstrekt onvoldoende” moeten worden beoordeeld.
VOLE en het IVN staan bovendien op het standpunt dat juist het tegengaan van klimaatschade door het inperken van de groei van het luchtverkeer gezien moet worden als een “dwingende reden van groot openbaar belang”. VOLE en het IVN zijn bij de uitspraak in het ongelijk gesteld betreffende deze principiële punten.
VOLE heeft nog overwogen om bij het Europese gerechthof in beroep te gaan, we hebben namelijk geen pleidooi mogen voeren tijdens de RvS zitting. Het bestuur heeft echter besploten om een punt achter deze procedure te zetten.

Klik hier om de uitspraak van de Raad van State te bekijken