LUCHTVAART
Lelystad Airport op zijn vroegst in 2020 uitgebreid
De minister komt tegenstanders tegemoet.
Actiegroepen zien uitbreiding Lelystad Airport liever uitgesteld tot 2023.
DEN HAAG. De uitbreiding van Lelystad Airport wordt met minimaal een jaar uitgesteld. Dat heeft minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) woensdagochtend bekendgemaakt tijdens een persconferentie op het ministerie. Er moeten nog belangrijke juridische en bestuurlijke stappen worden gezet en de minister wil dat zorgvuldig doen. Een nieuwe openingsdatum is er nog niet, de minister gaat uit van 2020.
Lelystad Airport, eigendom van Schiphol, zou vanaf 1 april 2019 vakantievluchten overnemen van Schiphol. De uitbreiding is inmiddels een politiek en bestuurlijk beladen dossier, mede door fouten van de overheid. Van Nieuwenhuizen betrok de bewoners meer bij de besluitvorming, maar tot nu toe bleef ze streven naar opening in 2019.
Tegen de uitbreiding van het vliegveld is veel weerstand in Oost- en Noord-Nederland. Bewonersgroepen verzetten zich tegen langdurig lage vliegroutes. Men vreest geluidsoverlast, milieu- en economische schade. De actiegroepen pleiten voor uitstel tot 2023, dat wil zeggen tot na de herindeling van het luchtruim die mogelijk de lage vliegroutes overbodig maakt.
Hiertegenover bepleitte de luchtvaartsector, met name Schiphol en KLM, om Lelystad in 2019 te openen voor internationaal verkeer. Schiphol zit eerder dan verwacht aan de met bewoners en overheden afgesproken limiet van 500.000 vliegbewegingen per jaar en kan tot en met 2020 niet verder groeien. Overheveling van Europese vakantievluchten naar Lelystad moet ruimte maken voor zakelijke en intercontinentale vluchten op Schiphol. De gemeente Lelystad en de provincie Flevoland voorzien economische schade door latere opening; de regio heeft banen nodig.
Voor de coalitiepartijen biedt het uitstel vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen een welkome uitweg uit een heikele kwestie. Lokale afdelingen van ChristenUnie, CDA, D66 en VVD pleiten al maanden voor uitstel. De Kamerfracties spraken zich nog niet duidelijk uit. CU-Kamerlid Eppo Bruins noemt het uitstel nu „de enige juiste keuze”. De linkse oppositiepartijen GroenLinks en SP zijn sowieso tegen Lelystad Airport.
Het uitstel van Lelystad Airport zet de discussie over Schiphol verder op scherp. Schiphol bereikt sneller dan verwacht de grens van het maximum aan vliegbewegingen tot en met 2020. Scheidend Schiphol-topman Jos Nijhuis zei vorige week dat, als de overheid de afspraak over Lelystad Airport niet nakomt, de partijen opnieuw moeten overleggen over de overeengekomen limiet van 500.000 vliegbewegingen.
Het ministerie lijkt gelijktijdig met de bekendmaking over Lelystad de discussie over Schiphol te openen. Deze woensdagmiddag spreekt de Tweede Kamer over een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de veiligheid van Schiphol. Dinsdag ontving de Kamer op de valreep een onderzoek van 140 pagina’s, dat concludeert dat „beperkte verkeersgroei” zonder toename van ongevallen mogelijk is op Schiphol.
Geschreven door Mark Duursma in NRC, 22 februari 2018
ANALYSE LELYSTAD AIRPORT
De vraag is nu: heeft het
vliegveld nog wel zin?
Het uitstel van de opening van Lelystad Airport maakt duidelijk: de discussie over Lelystad is eigenlijk een discussie over Schiphol.
AMSTERDAM. Harde taal van KLM. In een reactie op het uitstel van de uitbreiding van Lelystad Airport schrijft de luchtvaartmaatschappij „zeer ontstemd” te zijn over het niet nakomen van afspraken door de overheid. „Groei op Schiphol tot 2020 zou mogelijk zijn als verkeer op Schiphol uitgeplaatst kon worden naar Lelystad Airport. Nu capaciteit op Lelystad Airport niet beschikbaar is, moet groei op Schiphol [zelf, red.] mogelijk gemaakt worden.”
Andere voorstanders van het vliegveld zijn minder dwingend. De gemeente Lelystad en de directeur van Lelystad Airport zijn „teleurgesteld” over het besluit van minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur, VVD) om de opening van Lelystad Airport een jaar uit te stellen. Schiphol-topman Jos Nijhuis, die zich eerder tegen overdadig polderen keerde: „Dat betekent dat we weer met elkaar om de tafel moeten om een oplossing te vinden.”
Het besluit over uitstel van Lelystad Airport maakt duidelijk: de discussie over Lelystad is eigenlijk een discussie over Schiphol. Maar eerst het besluit.
Geen nieuwe datum
Met een persconferentie en een uitvoerige Kamerbrief maakte Van Nieuwenhuizen woensdag bekend dat de geplande opening per 1 april 2019 niet langer realistisch is. Ze kiest voor zorgvuldigheid boven snelheid en er moet nog een aantal lastige procedures worden doorlopen. De Commissie m.e.r. moet positief adviseren over een geactualiseerde milieueffectrapportage, en de Europese Commissie moet instemmen met een maatregel om maatschappijen eventueel naar Lelystad te dwingen.
De meest tijdrovende procedure is de wijziging van het Luchthavenbesluit Lelystad. Na eerdere onduidelijkheid wil Van Nieuwenhuizen het maximum van 45.000 vliegbewegingen (starts en landingen) opnemen in dat besluit. Tot 2023 gaat het om maximaal 10.000 vliegbewegingen per jaar. Een nieuwe openingsdatum in 2020 wil de minister niet noemen. „Voor mij is die datum niet heilig. Als het klaar is, is het klaar.”
Niet voor het eerst erkent de minister dat er fouten zijn gemaakt in de communicatie met bewoners. Lelystad Airport groeide uit tot een beladen politiek dossier door breed bewonersverzet tegen lage vliegroutes in Oost- en Noord-Nederland. Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) heeft een aantal knelpunten opgelost met andere of hogere routes. De Weerribben en noordelijke Veluwe worden ontzien, net als Ede, Lemmer en de Zwolse wijk Stadshagen.
Van Nieuwenhuizen legt de wijzigingen positief uit: „Dit toont het belang van participatie, we hebben nu een beter besluit door iedereen erbij te betrekken.” Ook garandeert de minister dat er na de herindeling van het luchtruim, vanaf 2023, een einde komt aan de lage vliegroutes. De topman van de LVNL zei eerder in NRC dit niet te kunnen garanderen.
Ruimte op Schiphol blijft uit
Voor de luchtvaartsector betekent het uitstel dat er snel duidelijkheid moet komen over Schiphol. Lelystad moet Schiphol ruimte bieden door Europese vakantievluchten over te nemen, spraken partijen tien jaar geleden af. Door de latere opening blijft die ruimte op Schiphol uit.
Door de beperkte capaciteit was er al twijfel of Lelystad als effectieve overloop voor Schiphol zou kunnen fungeren. Door de opnieuw vertraagde opening rijst de vraag of Lelystad Airport nog wel zin heeft. De opening komt namelijk dicht bij het moment dat Schiphol weer mag groeien. Vanaf 2021 geldt de 50/50-regeling: milieuwinst door schonere en stillere vliegtuigen gaat voor de helft naar de sector, voor de helft naar de bewoners. Hoeveel groei hierdoor mogelijk is, is nog onbekend. Maar wat zeker is: met elk jaar uitstel wordt Lelystad Airport minder urgent.
De discussie gaat nu vooral over de komende 2,5 jaar, de periode dat Schiphol gebonden is aan de vrijwel bereikte limiet van 500.000 vliegbewegingen per jaar. Schiphol en KLM morrelen nu aan die afspraak. Van Nieuwenhuizen was woensdag echter duidelijk: „De limiet blijft staan.”
De coalitiepartijen zijn tevreden over het uitstel, alleen de VVD wil haast maken. Het besluit haalt de angel uit een lastig thema voor de gemeenteraadsverkezingen. Tegenstanders van het vliegveld, zoals GroenLinks, SP en Partij voor de Dieren, hopen dat uitstel leidt tot afstel.
Alexander ter Kuile, lid van de actiegroep HoogOverijssel en voorzitter van de bewonersdelegatie die de minister adviseerde, ziet in het uitstel de bevestiging van een verkeerde keuze. „Het was een politiek besluit met een zwakke onderbouwing op alle fronten. Beleidsmatig, technisch en economisch klopt het niet.” Het beter benutten van ruimte op Schiphol is volgens Ter Kuile de enige oplossing. Hij begrijpt de beslissing van de minister. „De realiteit van deze foute beleidskeuze komt dichterbij.”