Moet de Stad Eelde nóg meer geld geven?

 

Groningen Airport Eelde als prestigeproject lokt wensdenken uit.
Al 86 jaar heeft de luchthaven meer gekost dan opgebracht.
Groningen Airport Eelde (GAE) blijft het zorgenkind én de toekomstdroom van regionale bestuurders. Al 86 jaar lang heeft de luchthaven méér gekost dan hij opbracht. Voor de noordelijke economie is GAE van weinig betekenis. Nog meer overheidssteun is niet gemakkelijk te rechtvaardigen.

Royale steun

Jarenlang kon GAE overeind blijven dankzij royale steun van het Rijk. In 2003 trok de Staat zich uit de luchthaven terug. Na 25 jaar gesteggel kwam in mei 2013 een peperdure baanverlenging gereed. Over 2003-2012 hebben de regionale aandeelhouders tezamen 10 miljoen euro bijbetaald. Sindsdien zijn GAE’s tekorten opgelopen van bijna 0,5 miljoen euro in 2013 tot 2,4 miljoen in 2016 en waarschijnlijk rond de 4 miljoen euro in 2017.

Volgens GAE’s bedrijfsplan Werelden Verbinden (2013) zou de luchthaven in 2023 zijn uitgegroeid tot ‘een niet weg te denken element in het regionaal vestigingsklimaat’, mede ter versterking van de Noord-Nederlandse economie. Dergelijke geluiden waren ook in 1995, 2003 en 2008 al te horen. Dit keer staat erbij: „Aanvullende financiering is (..) nodig. Er wordt nadrukkelijk gekeken naar de mogelijkheden die de overheden kunnen bieden..”

Maar eind 2013 schreef de Noordelijke Rekenkamer: „Gedeputeerde Staten en een meerderheid van Provinciale Staten zien de toekomstige ontwikkeling van de luchthaven te rooskleurig.” Hierop gaven de aandeelhouders laconiek toe dat eerdere prognoses niet waren gerealiseerd. GAE’s Business Plan 2003 voorzag voor 2015 circa 330.000 passagiersbewegingen, het Bedrijfsplan-2008 voorzag er 460.000. Feitelijk waren het er krap 181.000.

In december 2016 kozen de aandeelhouders voor GAE’s toekomstplan Investeren – Internationale Toegangspoort voor Noord-Nederland: „…de verkeersontwikkeling op de luchthaven (wordt) actief ondersteund en gestimuleerd..”

Dit wederom hoog-grijpende plan gaat de aandeelhoudende overheden 46 miljoen euro kosten. Het vele geld is nodig voor brandweervoorzieningen, een passagiersterminal, luchthavenbeveiliging en een route-ontwikkelingsfonds.

Druk is groot

Alleen Groningen-stad moet nog beslissen over een bijdrage van 12 miljoen euro. De druk op de gemeenteraad is groot. Want ter uitvoering van het investeringsplan is een nieuw Luchthavenbesluit nodig. En daarbij moeten de aandeelhouders voor tien jaar garant staan voor die 46 miljoen. Anders zou het hele investeringsproject ‘niet financierbaar’ zijn.

De aanvraag voor een nieuw luchthavenbesluit is opmerkelijk en verontrustend. Opmerkelijk omdat in Werelden Verbinden (najaar 2013) geenszins werd geklaagd over beperkende condities voor een succesvolle luchthavenexploitatie. Verontrustend omdat ook de aandeelhouders kennelijk vinden dat, in het belang van hún luchthaven, de openingstijden kunnen worden verruimd terwijl geluidsoverlast, luchtverontreiniging en externe risico’s verder mogen toenemen.

Inzake GAE zijn de regionale overheden getooid met dubbele petten. Enerzijds willen zij hun vliegveld behouden en laten groeien. Anderzijds moeten zij hun inwoners behoeden tegen aantasting van leefomgeving en milieukwaliteit.
Maar het vliegveld als prestigeproject lokt belanghebbend wensdenken uit: ‘GAE hóórt bij onze regio, moét kunnen groeien, zál uit de rode cijfers komen, mág niet failliet gaan!’

Als je dit jarenlang volhoudt, tegen de feitenstroom in en met veel bestuurlijke drukte, kosten en inspanningen, dan kun je op zeker moment niet meer terug zonder enig gezichtsverlies.

Over de toekomst van GAE en het omvangrijke luchthaventerrein zijn heel andere ideeën uit te werken. Met het oog op een duurzame leefomgeving, klimaatbescherming en het behoud van waardevolle natuur en landschappen tussen Assen en Groningen moet de expansiedroom van GAE misschien even op een laag pitje worden gezet. En reken er maar vast op dat overheidssteun ook ná 2026 onmisbaar zal zijn.