Maastricht, Twente, Eelde:
grote overeenkomsten

Commentaar VOLE op NRC artikel ‘Dit vliegveld kan zo dicht’

Het NRC artikel over Airport Maastricht-Aachen, waarin de directie aangeeft dat overheidssteun noodzakelijk is om te overleven is herkenbaar en leerzaam. Dat de luchthaven niet uit kan, hoeft niemand te verbazen. Evenals ‘Eelde’ en Twente haalt deze regionale luchthaven slechts een fractie van het aantal passagiers dat nodig is om te overleven. Een door luchtvaarteconomen veel gebruikte vuistregel is dat een luchthaven 1-1,5 mln. passagiers moet hebben om kostendekkend te kunnen functioneren [1]. Maastricht haalde echter 305.000 passagiers. En Eelde in het ‘topjaar’ 2012 slechts een schamele 180.000. (cijfers CBS).

In Maastricht blijkt een overheidssubsidie, bedoeld voor infrastructuur, met goedkeuring van het Provinciaal bestuur, te zijn gebruikt om het exploitatietekort af te dekken. Kennelijk heeft het bestuur geprobeerd dit aan het daglicht te onttrekken. E.e.a. is pas gebleken uit een brief van het provinciebestuur van half mei 2013, toen het vanwege de oplopende tekorten niet langer geheim kon blijven [2]. Heeft de Europese Commissie ingestemd met de afdekking van tekorten? Dat kan bijna niet. Meer voor de hand ligt dat de steun niet is aangemeld. Dat verklaart de geheimzinnigheid in deze zaak.  We zagen dat ook bij de exploitatiesteun die ‘Eelde’ tien jaar lang heeft ontvangen. Deze steun wordt nog onderzocht door de Europese Commissie (EC). Door het grote aantal klachten dat is ingediend bij de EC, duren de onderzoeken echter erg lang. De Commissie zal daarom binnenkort een nieuwe richtlijn voor de luchtvaartsector vaststellen.

Regionale bestuurders zijn kennelijk zo ‘blind verliefd’ op hun eigen vliegveld dat zij graag subsidies verstrekken, de hand lichten met de regels (e.g. niet aanmelden), en bovendien blindelings vertrouwen op vage verhalen van veelal dubieuze types. Zo kreeg Maastricht Airlines 100.000 Euro subsidie van de gemeente en 230.000 Euro van de provincie. Maar er is nog geen vliegtuig vertrokken. En personeel wordt al weer ontslagen. Provinciale Staten van Drenthe hebben zich laten inpakken door de mooie praatjes van interim-directeur (en Twijnstra & Gudde-consultant) Jos Hillen. Zonder enige geloofwaardige onderbouwing zijn de Statenleden prachtige groeicijfers voorgespiegeld, onder voorwaarde dat ….. de baanverlenging een feit zou zijn, en op basis van een ‘innovatie aanbestedingsmethodiek’ die T&G hadden ontwikkeld. Dit heeft opgeleverd dat de aannemer er onder gunstige voorwaarden een tienjarig onderhoudscontract aan overhield en de luchthaven met een groter exploitatieverlies heeft opgezadeld. De enigen die hier beter van geworden zijn, zijn T&G, partner Hillen en de aannemers.
(N.B.: Luchthaven Eelde verwacht in 2013 ná baanverlening minder passagiers dan in 2012.)

In Twente mislukt de aanbesteding van de exploitatie van de luchthaven. Maar, omdat het regionale bestuur zo graag een ‘eigen’ vliegveld wil, gaan dit nu in zee met de ‘slimme’ vastgoedontwikkelaar Dik Wessels.
Wessels is het echter niet te doen om de luchthaven zelf. Op grond van de concessie die hij hiervoor hoopt binnen te slepen verkrijgt hij de zeggenschap over een groot bedrijventerrein. Al zeven keer eerder is Dik Wessels naar voren gestapt om de luchthaven te exploiteren [3], geen van die keren heeft geleid tot succes. Toch hebben zijn pogingen hem kennelijk geen windeieren gelegd, want hij probeert het nog een keer. De Groninger bestuurders kunnen meepraten over de reputatie van Wessels. Hij was de spil van de ‘Twentse bouwers’ die de gemeente Groningen destijds een poot uit hebben gedraaid doordat ze grondposities in de nieuwe woonwijk De Held hadden verworven.

Waarin lijken Maastricht, Twente en Eelde op elkaar?

• Zij zijn zwaar verliesgevend. Exploitatietekorten worden op veelal oneigenlijke manieren met belastinggeld afgedekt, ondanks een uitdrukkelijk verbod daarop krachtens het Europese mededingingsbeleid.

• Overambitieuze regionale bestuurders die zo graag een ‘eigen’ luchthaven willen. Luchtvaarteconoom  Heerkens zegt in het Dagblad van het Noorden op 23-4-2013:
• Te pas en te onpas wordt aangevoerd dat de luchthaven een “essentieel onderdeel is van de infrastructuur” en de “motor van de regionale economie”. Geen enkele serieuze studie heeft dit echter bevestigd. In tegendeel: diverse luchtvaarteconomen benadrukken het marginale belang. noemt het in een van zijn rapporten “folklore”.

• De regionale bestuurders zijn zo ‘blind verliefd’ op hun speeltje dat ze zich laten inpakken door de mooie praatjes van dubieuze figuren met dubbele belangen: Wessels in Twente, Hillen op Eelde en Jan Tindemans in Maastricht.

 
[1] Onderzoeksbureau Decisio 2010, ‘Nut en Noodzaak Vervoersmix Maastricht Aachen
     Airport’ pagina 10.
[2] NRC,16-5-2013:’ Subsidie Maastricht Airport werd oneigenlijk gebruikt’
[3] Hans Opdam, Notitie 292, 22 januari 2013, ‘Bestuurders in Overijssel weten het beter
     dan Schiphol’,
 

________________________________________