VOLE

Brief VOLE aan Provinciale Staten Drenthe: Begroting en investeringen in Groningen Airport Eelde

in

 

 

Aan Provinciale Staten van Drenthe

Geacht Statenlid,

Onnen, 15-10-2015

Betreft: Begroting en investeringen in Groningen Airport Eelde

In de begroting voor 2016 kondigen GS extra investeringen aan in o.a. “De gebiedsontwikkeling van Groningen Airport Eelde om de economische en ruimtelijke potentie van de luchthaven beter te benutten.” (blz. 13 aanbiedingsbrief). Dit is verder uitgewerkt op blz. 24 van de begroting: “Versterken omgeving Groningen Airport Eelde:

  • Ontwikkeling Logistieke Hub / Flora Holland
  • Herontwikkeling voormalige Rijksluchtvaartschool/voorterrein GAE
  • Ontwikkeling Energielandgoed/zonnepark GAE.”

Om de effectiviteit van investeringen op het GAE- terrein te kunnen beoordelen is een realistisch beeld van de huidige en toekomstige ontwikkelingen noodzakelijk. In zijn ‘Strategisch plan’ ontvouwt GAE ambitieuze plannen voor de uitbreiding van de terminal en de herinrichting van het voorterrein, inclusief een nieuw entree met rotonde op de Legroweg [1]. Dit alles zou nodig zijn om de ambitieuze groeiverwachtingen van 300.000 passagiersbewegingen in 2017 naar 600.000 in 2023 te kunnen accommoderen.
Wat in het ‘Strategisch plan’ opvalt is dat er geen rekening is gehouden met de opening van Lelystad in 2018.

Huidige situatie

Vooralsnog vertoont Eelde geen groei [2] en er zijn ook geen aanwijzingen voor dat er de komende jaren wel substantiële groei zal zijn. Over de zo vurig gewenste hub-verbinding horen we weinig. Van de twintig (vakantie)vluchten maken er nu vijftien een tussenlanding op Eindhoven, Maastricht of Rotterdam. Op Eelde krijgt men de toestellen namelijk niet vol. Elke tussenlanding kost 2000 liter kerosine en een uur extra reistijd.
De bescheiden groei in dit jaar komt voor rekening van twee nieuwe bestemmingen: Lanzarote (1x p/w) en Bodrum (2x p/w). Deze lijnen hebben nog steeds een tussenlanding nodig op Eindhoven om een voldoende bezettingsgraad te halen. Veel van de nieuwe bestemmingen van de laatste jaren zijn probeersels. Nadat de subsidie (routefonds en kortingen) is gestopt, wordt de bestemming weer geschrapt. Recentelijk zijn geschrapt: Corfu, Rhodos, Barcelona, Aberdeen, Antalya (door Transavia), Dalaman, Malaga, Marseille, Gerona, Milaan, Innsbruck, Salzburg, Mallorca (Ryanair), Egypte (geschrapt voor de start).
Tegen deze veertien probeersels staan vijf nieuwe bestemmingen: Gdansk, Londen Southend, Bodrum, Lanzarote en Antalya.

Het exploitatieverlies van GAE bedroeg in 2014 bijna 1 miljoen euro. Dat verlies zal verder oplopen als de kosten van de luchtverkeersleiding door GAE betaald moeten worden. De uitkomst van het overleg in de Tweede Kamer van 30 september jl. was dat GAE de kosten (gemiddeld 2 miljoen per jaar) zelf moet gaan betalen en dat er nog dit jaar een marktverkenning start waarbij onder meer gekeken wordt naar mogelijke kostenreducties.

Effecten opening Lelystad voor GAE

Als Lelystad in 2018 opengaat, is het voor de maatschappijen veel aantrekkelijker om vanaf Lelystad te vliegen. Reizigers in het zuidelijk deel van het ‘catchment area’ van GAE zijn net zo snel in Lelystad als nu in Eelde. Voor de overige reizigers geldt dat het voordeel van de nabijheid van Eelde voor een groot deel verloren gaat door het uur extra dat men verliest met de tussenlanding. Nu Ryanair en Transavia hebben aangekondigd vanaf Lelystad te gaan vliegen ontstaat op Lelystad een groot aanbod aan bestemmingen. De vluchten met tussenlanding worden vrijwel zeker verplaatst van Eelde naar Lelystad.
In opdracht van de PvdA Statenfractie Drenthe heeft het SEO in 2006 het rapport uitgebracht “Luchthaven Eelde in de luchtvaartmarkt van morgen”. In dit rapport waarschuwt het SEO: 

  • “De slotschaarste op Schiphol en de ambities van Lelystad, (kunnen) ingrijpende repercussies hebben op de marktperspectieven van GAE.”
  • “Wat de strategische consequenties zijn van deze recente ontwikkeling rond Lelystad voor de luchthaven Eelde ontbreekt volledig in de beschikbaar gestelde informatie.”
  • “De verwachte vervoerscijfers worden te hoog ingeschat.”

Ook latere onderzoeken wijzen in dezelfde richting. In het rapport “Op de lange baan” (2007) in opdracht van VOLE:

  • “Daarbij zal het effect komen van luchthaven Lelystad, dat door zijn ligging een betere concurrentiepositie heeft dan GAE. Het catchment area van GAE voor dergelijke operaties zal dan ook aanzienlijk inkrimpen.”
  • “Dat betekent dus dat bijvoorbeeld op termijn de veelbelovende Randstadmarkt door een nieuwe luchthaven Lelystad kan worden overgenomen van GAE.”
  • “Luchthaven Lelystad vormt dan ook op termijn een serieuze bedreiging voor het perspectief van GAE in dit marktsegment.  Zo’n bedreiging dient uiteraard in de verkeers- en vervoersprognoses van GAE te worden verdisconteerd.”

Ook in de “Beoordeling van het strategisch plan” (2014) in opdracht van de Noordelijke Rekenkamer staat SEO uitvoering stil bij Lelystad:

  • “De ontwikkeling van Lelystad raakt de kern van GAE’s marktsegmenten: het vakantiechartervervoer en de low-cost carriers.”
  • “Lelystad vormt op termijn een serieuze bedreiging voor de belangrijkste marktsegmenten van GAE. Deze bedreigingen dienen in de verkeers- en vervoersprognoses worden opgenomen.”

Geen investeringen voordat duidelijk is welke toekomst GAE tegemoet gaat

Het strategisch plan van GAE negeert de effecten van de opening van Lelystad.
De positie van GAE is nu al uiterst zwak en zal door Lelystad nog verder worden verzwakt. Alvorens verdere investeringen in GAE te overwegen, zou het daarom raadzaam zijn het SEO (of een ander luchtvaart economisch bureau) te laten uitzoeken wat realiter verwacht kan worden op Eelde m.i.v. 2018. Aandeelhouder Groningen (zie: RTVnoord/Zorgen-over-toekomst-Groningen-Airport-Eelde) verklaarde gisteren “Er moet een brede discussie komen naar de nut en noodzaak van GAE….Op basis van gedegen cijfers. Wat hebben we eraan? En wat levert het op?"
Investeringen op het luchthaventerrein –zoals voorgesteld in de begroting 2016- zijn niet verantwoord voordat de uitkomsten van een gedegen onderzoek bekend zijn.

Desgewenst zijn wij gaarne bereid tot een nadere toelichting.

Met vriendelijke groet,

Namens de Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde (VOLE)

Jan Wittenberg
Voorzitter

[1] In het GAE jaarverslag 2014 lezen we dat GAE voor € 498.407 heeft geïnvesteerd in “percelen grond welke van betekenis zijn voor de voorgenomen herontwikkeling en verbetering van de entree van het luchtvaartterrein”.


[2] CBS: passagiers bewegingen GAE
–          2012:  180 812
–          2013:  176 212
–          2014:  169 369