Aan de fractie van D66 in de PS Groningen,
Geachte fractie,
“Onder strenge voorwaarden is D66 in het verleden akkoord gegaan met het investeren van publieke gelden in Groningen Airport Eelde. Zo moet het noordelijk bedrijfsleven achter het vliegveld gaan staan en moet het vliegveld zelfstandig kunnen opereren. Wij willen dan ook geen extra geld steken in Groningen Airport Eelde.”
Dit lezen wij in het D66 verkiezingsprogramma.
In de bief van 20 april stelt GS voor:
a. “…ophoging van de begroting voor de nieuwbouw van de brandweerkazerne met
€ 500.000,-. “
b. “ Daarvoor is het vervolgens nodig dat uw Staten besluiten de middelen
geoormerkt voor GAE beschikbaar te stellen uit onze meerjarenbegroting
(budgetrecht): i.c. het naar voren halen van reeds beschikbaar gestelde
middelen.”
c. “Voor ons voornemen om begin 2022 ook de subsidie NEDAB 2023 te
verlenen is het eveneens nodig dat uw Staten besluiten de middelen
geoormerkt voor GAE beschikbaar te stellen uit onze meerjarenbegroting
(budgetrecht). Hierbij gaat het om een bedrag van € 900.000,-“
Er wordt ongeclausuleerd met geld gestrooid.
Het hoeft geen betoog dat dit in vele opzichten in strijd is met de besluitvorming uit 2016/2017, het verkiezingsprogramma van D66 en het coalitieakkoord*
De presentatie die u woensdag van Meiltje de Groot krijgt hebben wij al gezien. Het gaat in hoofdlijnen om een drietal leugens c.q. fake news:
Het Rijk gaat 6-8 miljoen euro bijdragen om GAE in de benen te houden.
Het ‘bewijs hiervoor is ‘lobby met regiopartners’- Het vliegveld is onmisbare infrastructuur
- GAE gaat een grote rol spelen in duurzame luchtvaart
Het eerste punt is reeds ontkracht in de ’Nota van antwoord op de Luchtvaartnota’ en via Kamervragen (zie antwoorden minister): “Het kabinet ziet luchthavens als zelfstandige ondernemingen die zelf verantwoordelijk zijn voor de bekostiging van hun activiteiten. Structurele rijksbijdragen passen niet binnen het luchtvaartbeleid.”
Dit is het antwoord van de VVD-minister. Er is geen aanleiding te denken dat de kabinetsformatie op dit punt anders uitpakt. Het Rijk kán ook geen staatssteun geven zonder aanmelding bij Europese Commissie. Steun aan luchthavens (zelfstandige ondernemingen, benadrukt de minister) is ongeoorloofd. Ook de steun van de gemeente en de provincies is ongeoorloofde staatssteun.
Dat het vliegveld onmisbare infrastructuur is, is onzin. De lijnvluchten werden al begin 2020 (voor corona) allemaal geschrapt en Transavia trok zich geheel terug. Voor (klein) zakelijk verkeer heb je geen grote luchthaven. Na corona zullen TUI en Corendon wel weer enkele vakantie vluchten per week laten vertrekken. Er is geen aanleiding te denken dat dat meer wordt, eerder minder als Lelystad opengaat. Het vliegveld heeft geen economische functie, laat staan dat het onmisbaar is. De traumaheli kan overal opstijgen, de medische vluchten kunnen ook via Leeuwarden lopen. Het beperkte aantal activiteiten staat in geen verhouding tot de kosten van 6-8 miljoen euro per jaar. En er zijn alternatieven voor de KLM vliegschool, de traumaheli en de medische vluchten.
Dat GAE een rol in duurzame luchtvaart kan spelen, wordt volledig ontkracht door de visie van de twee grote kennisinstituten op het gebied van luchtvaart: TU Delft en het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR). GAE daarentegen haalt TU Eindhoven erbij. TU Eindhoven heeft geen opleiding lucht- en ruimtevaart.
Op 16-2-2021 presenteerde het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) en de Technische Universiteit Delft het whitepaper: de weg naar duurzaam luchtvervoer, een gezamenlijke visie op de meest veelbelovende technologieën voor het realiseren van een klimaatneutraal luchtvervoersysteem in 2050. Hierin staat hoe in Europees verband gewerkt wordt aan duurzame luchtvaart: Duitsland: 246 miljoen per jaar, Frankrijk: (met Airbus) will invest 1.5 billion, UK: “agreed to commit up to 300 million pounds per year.
De 30 meest toonaangevende Nederlandse instellingen en bedrijven in de luchtvaart (waaronder I&W, Schiphol en enkele luchtvaartmaatschappijen) hebben het ‘Akkoord duurzame luchtvaart’ gesloten. GAE komt hier niet eens in voor. De ambitie: “in 2050 moeten korte-afstandsvluchten volledig elektrisch uitgevoerd kunnen worden.”
Het verhaal van GAE: “in 2030 elektrische verbindingen (19 zitter, 900 km)” is dus gewoon onzin.
De ontwikkeling van waterstoftechnologie in Emmen en Eemshaven zijn bedoeld voor de aldaar aanwezige industrie. Tot ver na 2030 is er in Eelde geen vraag naar waterstof. Het is dus onzin daarvoor dure investeringen te doen.
De door GAE geclaimde rol in duurzame luchtvaart is dus een lachertje. De aan de aandeelhouders gevraagde ‘overbruggingsfinanciering’ (overbrugging naar wat?) is een vorm van ‘zachte heelmeesters maken stinkende wonden’. In 2023 is de 46 miljoen euro van het vorige mislukte plan verjubeld en staat GAE weer op de stoep om belastinggeld te vragen.
Aandeelhouder Oranjewoud gaat de luchthaven een miljoen euro lenen.
Het is nodig dat u naar de voorwaarden kijkt. Oranjewoud probeert een voorkeurspositie te verwerven bij de onvermijdelijke ontmanteling van GAE.
De enige substantiële activiteit op Eelde is het rondjes vliegen met zwaar verouderde lestoestellen. Deze stoten veel stikstof en lood uit en veroorzaken een onaanvaardbare hinder voor de tienduizend inwoners van de 10 dorpen rond Eelde. Het geklets over duurzaamheid is een belediging voor de mensen die vaak de hele dag tot ’s avonds laat hinder ondervinden. **
Gezien de verkiezingsbeloften van D66 en het Coalitieakkoord* dringen wij er bij u op aan dit voorgenomen besluit van GS te blokkeren. Het Coalitieakkoord is duidelijk genoeg: “conform afspraken, mits uitzicht blijft op het behalen van de doelstellingen zonder overschrijding van de daartoe gereserveerde budgetten”.
DE AFSPRAKEN WORDEN GESCHONDEN, DE DOELSTELLINGEN NIET GEHAALD EN DE BUDGETTEN OVERSCHREDEN.
Wij begrijpen dan ook niet hoe het in GS zover heeft kunnen komen.
Op z’n minst zouden de Staten aan GS opdracht moeten geven om de ‘overbruggingsfinanciering’ aan te melden bij de EC om te voorkomen dat de provincie de wet (EC Richtsnoeren voor steun aan luchthavens) overtreedt.
Als GS dit weigeren is dat het bewijs dat zij weten dat de wet wordt overtreden.
Graag bereid tot een nadere toelichting.
Met vriendelijke groet,
Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde
Jan Wittenberg Harold van Dijk
voorzitter secretaris
06 29176236
* Coalitieakkoord ‘Verbinden, versterken, vernieuwen’
4.7.1:
Groningen Airport Eelde Groningen Airport Eelde is de regionale luchthaven die bijdraagt aan de ontsluiting van de regio. Het investeringspakket Eelde wordt uitgevoerd conform afspraken, mits uitzicht blijft op het behalen van de doelstellingen van dat investeringspakket zonder overschrijding van de daartoe gereserveerde budgetten. Een tussentijdse evaluatie moet duidelijk maken of er nog potentie is voor een realisatie van robuuste hub verbindingen en substantiële toename van het aantal zakelijke reizigers.
** Sinds de herstart van KLM vliegschool 3 maart worden er gemiddeld ca 28 klachten/meldingen per dag gedaan. Van 2015 tot 2019 was het gemiddelde aantal klachten/meldingen 405 per jaar. Nu zijn er sinds 3 maart 1400 meldingen: een toename van ingediende klachten met een factor 23! Dat is dus de ‘duurzame’ werkelijkheid van GAE. Met de klachten/meldingen (croeelde.nl) wordt overigens niets gedaan