Luchthavenconvenant moet álle pijnpunten bestrijken
OPINIE 
GRONINGEN
AIRPORT EELDE
•
gemeenten moeten
meepraten
•
moet op de agenda
Het afspringen van de convenantbesprekingen tussen de luchthaven (GAE), omwonenden (VOLE) en Milieufederatie-Drenthe (MFD) is buitengewoon ongelukkig. Eindelijk waren de partijen uit de loopgraven geholpen. Eindelijk kwamen ze on speaking terms. De bemiddelaar, oud-burgemeester Van Vliet-Kuiper, verdient daarvoor veel lof en respect. Er was een begin van herstel van vertrouwen. Er was een belofte van gezamenlijk-oplossen inzake geluidsoverlast, natuurbescherming en lesvliegtijden. Maar op de achtergrond loerde de 25-jarige twist over de baanverlenging. En de Provincie Drenthe wilde de zaak onder controle houden. Waardoor ging het mis? Hoe zou het gesprek weer op gang kunnen komen?
Al vanaf het begin was duidelijk dat Drenthe en Groningen, Haren en Tynaarlo óók convenantpartij zouden moeten zijn. Zo is het indertijd ook in Brabant gegaan bij het succesvolle convenant over Eindhoven Airport. Dat hier werd afgestevend op een privaatrechtelijke overeenkomst tussen GAE, VOLE en MFD kon geen sterke garanties inhouden van stevige en handhaafbare afspraken.
Drenthe was bang voor ‘dubbele petten’, wanneer het enerzijds convenantpartij zou zijn en anderzijds door de GAE-directie als aandeelhouder zou worden vertegenwoordigd. Maar die dubbelrol van het provinciebestuur zou zich evengoed manifesteren wanneer Drenthe niét zou deelnemen en pas later zou bekijken wat ze wel en niet acceptabel vond. Dat bemiddelaar Van Vliet er de provincie- en gemeentebesturen niet bij kon of wilde betrekken maakte de basis voor succes nogal smal en politiek tamelijk zwak.
De tweede ondermijning van de convenantverkenningen berust in de voortdurende spanningen over het project-baanverlenging. Ook hier werd meteen duidelijk dat – als je wilt ‘bouwen aan vertrouwen’ – dit onderwerp nauwelijks te vermijden zou zijn. Op dit punt staan GAE enerzijds en VOLE/MFD anderzijds lijnrecht tegenover elkaar, net als trouwens Haren en Tynaarlo.
GAE en zijn supporters menen dat het de luchthaven onmogelijk wordt gemaakt zijn veelbelovende ‘ontwikkelingskansen’ te realiseren. Critici vinden dat GAE altijd overtrokken verwachtingen presenteert, dat belangrijke motieven voor baanverlenging zijn weggevallen en dat baanverlenging en bijkomende investeringen eerder zullen leiden tot verslechtering dan tot verbetering van bedrijfsresultaten.
In deze sfeer convenantbesprekingen willen voeren betekent dat er speelkaarten in de mouw blijven zitten, dat er geheime agenda’s kunnen zijn en dat wat vandaag met de ene hand wordt ondertekend morgen met de andere handtekening zou kunnen worden overruled. Kortom, die baanverlenging kan maar beter ook op convenantagenda worden gezet.
In het hoofdredactioneel commentaar van 17 november wordt VOLE ‘wereldkampioen haarkloverij’ en ‘koning van de procedure’ genoemd. Dat klinkt wat unfair. Want ook voor het project baanverlenging zijn er wettelijke eisen van deugdelijke motivering, géén vooringenomenheid, zorgvuldige adviezen en evenwichtige belangenafweging. Hierin schiet de besluitvorming al jarenlang ernstig tekort. De verantwoordelijke bestuursorganen zijn tevens aandeelhouder, de baanverlenging is ‘gratis’ en bestuurders blijven een gesloten, afwerend front vormen. Dan kunnen openheid, onbaatzuchtigheid, zorgvuldigheid en evenwichtigheid alleen nog bij de Raad van State worden gevonden.
Met een rechterlijke voordeel-van-de-twijfeluitspraak in juni 2008 is het bevoegd gezag door het oog van de naald gekropen. Maar binnenkort zou de Raad van State er wel eens anders over kunnen gaan denken. Als dit gebeurt kan daarna eindelijk die ‘open dialoog met de omgeving’ worden aangevangen waarvan GAE sinds kort een voorstander lijkt te zijn. Mét ook Drenthe en Groningen, Haren en Tynaarlo aan tafel. Mét ook baanverlenging op de agenda. En desgewenst met dezelfde onafhankelijke bemiddelaar uit Amersfoort.
Dr. C.A.J. Vlek is oud-hoogleraar omgevingspsychologie en besliskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Al vanaf het begin was duidelijk dat Drenthe en Groningen, Haren en Tynaarlo óók convenantpartij zouden moeten zijn. Zo is het indertijd ook in Brabant gegaan bij het succesvolle convenant over Eindhoven Airport. Dat hier werd afgestevend op een privaatrechtelijke overeenkomst tussen GAE, VOLE en MFD kon geen sterke garanties inhouden van stevige en handhaafbare afspraken.
Drenthe was bang voor ‘dubbele petten’, wanneer het enerzijds convenantpartij zou zijn en anderzijds door de GAE-directie als aandeelhouder zou worden vertegenwoordigd. Maar die dubbelrol van het provinciebestuur zou zich evengoed manifesteren wanneer Drenthe niét zou deelnemen en pas later zou bekijken wat ze wel en niet acceptabel vond. Dat bemiddelaar Van Vliet er de provincie- en gemeentebesturen niet bij kon of wilde betrekken maakte de basis voor succes nogal smal en politiek tamelijk zwak.
De tweede ondermijning van de convenantverkenningen berust in de voortdurende spanningen over het project-baanverlenging. Ook hier werd meteen duidelijk dat – als je wilt ‘bouwen aan vertrouwen’ – dit onderwerp nauwelijks te vermijden zou zijn. Op dit punt staan GAE enerzijds en VOLE/MFD anderzijds lijnrecht tegenover elkaar, net als trouwens Haren en Tynaarlo.
GAE en zijn supporters menen dat het de luchthaven onmogelijk wordt gemaakt zijn veelbelovende ‘ontwikkelingskansen’ te realiseren. Critici vinden dat GAE altijd overtrokken verwachtingen presenteert, dat belangrijke motieven voor baanverlenging zijn weggevallen en dat baanverlenging en bijkomende investeringen eerder zullen leiden tot verslechtering dan tot verbetering van bedrijfsresultaten.
In deze sfeer convenantbesprekingen willen voeren betekent dat er speelkaarten in de mouw blijven zitten, dat er geheime agenda’s kunnen zijn en dat wat vandaag met de ene hand wordt ondertekend morgen met de andere handtekening zou kunnen worden overruled. Kortom, die baanverlenging kan maar beter ook op convenantagenda worden gezet.
In het hoofdredactioneel commentaar van 17 november wordt VOLE ‘wereldkampioen haarkloverij’ en ‘koning van de procedure’ genoemd. Dat klinkt wat unfair. Want ook voor het project baanverlenging zijn er wettelijke eisen van deugdelijke motivering, géén vooringenomenheid, zorgvuldige adviezen en evenwichtige belangenafweging. Hierin schiet de besluitvorming al jarenlang ernstig tekort. De verantwoordelijke bestuursorganen zijn tevens aandeelhouder, de baanverlenging is ‘gratis’ en bestuurders blijven een gesloten, afwerend front vormen. Dan kunnen openheid, onbaatzuchtigheid, zorgvuldigheid en evenwichtigheid alleen nog bij de Raad van State worden gevonden.
Met een rechterlijke voordeel-van-de-twijfeluitspraak in juni 2008 is het bevoegd gezag door het oog van de naald gekropen. Maar binnenkort zou de Raad van State er wel eens anders over kunnen gaan denken. Als dit gebeurt kan daarna eindelijk die ‘open dialoog met de omgeving’ worden aangevangen waarvan GAE sinds kort een voorstander lijkt te zijn. Mét ook Drenthe en Groningen, Haren en Tynaarlo aan tafel. Mét ook baanverlenging op de agenda. En desgewenst met dezelfde onafhankelijke bemiddelaar uit Amersfoort.
Dr. C.A.J. Vlek is oud-hoogleraar omgevingspsychologie en besliskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.