KLM-vliegschool leidt op voor werkloosheid

 

De luchtvaart zit in een ongekende crisis door de coronapandemie. Op alle Nederlandse luchthavens zijn de passagiersaantallen in 2020 dramatisch gedaald. Ook op Groningen Airport Eelde. Maar die daling was al voor 2019 ingezet. Door het mislukken van de hub-strategie en omdat Transavia zich terugtrekt. Low-cost maatschappijen, zoals Ryanair en Vueling, zagen er nooit brood in om vanaf Eelde te vliegen. Overbleven enkele vakantievluchten van Corendon en TUI. 2019 was op alle vlakken een recordjaar in de luchtvaart. Op Maastricht Airport steeg het aantal passagiers met 58%. In dat recordjaar daalde op GAE het aantal passagiers met 23%.

Er zijn dus nauwelijks nog passagiers op Eelde, maar toch is het aantal vliegbewegingen in 2020 gestegen. Dat is te danken aan de KLM Flight Academy, die sinds de samenvoeging met de Martinair-vliegschool alle lesvluchten vanaf GAE uitvoert. Verder waren er bijna geen vluchten meer, op wat medische vluchten en een enkel privévliegtuig na. Het kost bijna 10 miljoen euro belastinggeld per jaar om GAE open te houden: 6 miljoen euro van de aandeelhouders en 4 miljoen (indirect) van het Rijk, voor de luchtverkeersleiding. Dat belastinggeld wordt feitelijk ingezet om een particuliere vliegschool te subsidiëren. Want tegenover die miljoenen belastinggeld staan slechts enkele tonnen inkomsten uit de vliegschool. Als dank aan de omgeving, die dat belastinggeld grotendeels opbrengt, vliegt de KLM-vliegschool lage rondjes in de omgeving met stokoude vliegtuigen (gemiddeld 25 jaar oud), die extreem veel lawaai en andere vervuiling, zoals lood, produceren.

KLM-vliegschool leidt op voor werkloosheid

Ondanks de ongekende crisis in de luchtvaart wil de KLM gewoon doorgaan met het opleiden van piloten. Piloten die na het voltooien van de opleiding werkloos zullen zijn. Dat hebben we al eens eerder gezien, na de kredietcrisis. We weten ook wat de gevolgen waren en zullen zijn. In 2016 – acht jaar na het hoogtepunt van de kredietcrisis – waren er meer dan 1000 werkloze piloten in Nederland. Op dat moment had driekwart van de piloten die na de kredietcrisis waren afgestudeerd geen werk, maar wel een schuld van gemiddeld 150.000 euro. Al die jaren waren de vliegscholen doorgegaan met het opleiden tot werkloosheid, met valse beloftes: de luchtvaart zou snel weer op het oude niveau zijn, een golf van pensioneringen zou aanstaande zijn en er zou in de wereld altijd vraag zijn naar piloten. Pas toen de banken stopten met het geven van leningen aan leerling-piloten werden de vliegscholen gedwongen het aantal leerlingen te verminderen. Met als gevolg dat de KLM vliegschool een verlies van miljoenen per jaar leed en moest reorganiseren. Vliegscholen zoals Dutch Flight Academy en Stella gingen failliet.
Zonder leningen zijn er geen leerlingen.

KLM-garantiefonds

Het duurde tot bijna tien jaar na de kredietcrisis voor er een bank was die weer een lening aan leerling-piloten wilde geven. ABN Amro financierde de opleiding bij de KLM-vliegschool onder voorwaarde dat KLM een garantiefonds zou instellen waarmee de studielening kwijtgescholden kon worden als een leerling vijf jaar na afstuderen nog geen baan had. Leerlingen die vanaf 2020 afstuderen zullen vanaf 2025 een beroep kunnen doen op dit garantiefonds. Bij een voortdurende instroom van zestig leerlingen per jaar, zal het garantiefonds in 2025 garant moeten staan voor 40 à 50 miljoen euro. Gezien de ervaring na de kredietcrisis, die veel minder ingrijpend was voor de luchtvaart dan de coronacrisis, is het echter zeer onwaarschijnlijk dat vanaf 2025 er weer een ‘normale’ instroom van leerlingen zal zijn. Daar komt bij dat ook de luchtvaart een bijdrage zal moeten leveren aan het bestrijden van de klimaatcrisis en dat de zakelijke luchtvaart zal verminderen als bedrijven steeds meer online vergaderen.

ABN Amro verwikkeld in juridische procedures

De afgestudeerden (of hun ouders) moeten in die vijf jaar (de wachttijd van het garantiefonds) en gedurende de opleiding bovendien nog ongeveer 30.000 euro aan rente betalen. Daarnaast hebben de leerlingen de kosten van levensonderhoud gedurende de opleiding zelf betaald. Dit risico zal onaanvaardbaar zijn voor ABN Amro.
Het garantiefonds, hoe dat ook is ingericht, zal nooit over dit soort middelen kunnen beschikken. KLM is technisch failliet. Het is niet meer in staat om dit soort garanties af te geven. Dat kan alleen nog maar met overheidsgaranties en het zou wel heel bizar zijn als de overheid het opleiden tot werkloze piloten zou gaan garanderen. Het is dan ook logisch dat er recent berichten verschenen dat ABN Amro wil stoppen met het geven van leningen aan leerling-piloten. Daar komt nog bij dat ABN Amro in diverse juridische procedures is verwikkeld met piloten die rond de kredietcrisis zijn begonnen met hun opleiding en die de bank verwijten onverantwoord hoge leningen te hebben verstrekt. De bank is op dit punt de afgelopen jaren meerdere keren in het ongelijk gesteld.

Kortom, zowel financieel als op het gebied van beeldvorming loopt ABN Amro enorme risico’s. Dit zal er vroeger of later (en waarschijnlijk al heel snel) voor zorgen dat ABN Amro zal stoppen met het geven van leningen aan leerling-piloten. En wat zegt ondertussen de KLM Flight Academy in de media: “er blijft altijd vraag naar nieuwe piloten”, “er komt een aanzienlijke pensioneringsgolf aan” en “als je nu begint ben je over twee jaar klaar en dan zijn we hopelijk uit de crisis”. De KLM-vliegschool heeft dus niet alleen lak aan de omgeving, ze aarzelt ook niet om met valse beloftes misbruik te maken van jongvolwassenen die ervan dromen piloot te worden en die de financiële risico’s niet onderkennen. Zowel de bank als de vliegschool hadden van het verleden moeten leren en beter moeten weten.

Corona als businessmodel

Door de fusie van de Martinair-vliegschool met de KLM-vliegschool, is het aantal lesvluchten op Eelde vanaf mei met ruim 23% gestegen. Dan is het zacht gezegd vreemd dat de vliegschool een aanzienlijk omzetverlies opvoert om in aanmerking te komen voor tegemoetkoming in de loonkosten uit de NOW (Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid). De tegemoetkoming is bedoeld om bedrijven te helpen het omzetverlies ten gevolge van Covid te overbruggen tot alles weer normaal is. Maar had de KLM-vliegschool wel omzetverlies? Hoe verhoudt zich dit dan tot de stijging van het aantal lesvluchten? De omzet van de school is het aantal leerlingen maal het bedrag dat ze aan het begin van de cursus betalen. En dat was in 2020 niet minder.

De KLM-vliegschool ontving uit NOW-1: 559.446 euro, uit NOW-2: 726.956 euro en uit NOW 3: 273.042. De vliegschool ontving bijna 1,56 miljoen euro als tegemoetkoming in de loonkosten over tien maanden. De KLM-vliegschool heeft dus vele miljoenen omzetverlies bij het UWV opgegeven, terwijl het aantal lesvluchten met 23 % toenam. Ra, ra… hoe kan dat? Corona als businessmodel?
Ook als de vliegschool – die 100% dochter is van KLM – het omzetverlies baseert op dat van de KLM als geheel, is dit oneigenlijk gebruik van de ondersteuningsregeling.
De moedermaatschappij KLM ontving- naast het steunpakket van 3,4 miljard euro aan gegarandeerde leningen – uit NOW 1 , 2 en 3 respectievelijk 331, 328 en 200 miljoen euro: totaal 859 miljoen euro. KLM dochter Transavia ontving 67 miljoen euro. En dan zijn er ook nog diverse KLM-dochtermaatschappijen (Catering, Cityhopper, Equipment Health services ) die gezamenlijk 35, 7 miljoen euro claimden. Deze bedragen gaan elk voorstellingsvermogen te boven.

De KLM-vliegschool bestaat bij de gratie van luchthaven Eelde die overeind wordt gehouden met belastinggeld, maar strijkt dus zelf ook nog 1,56 miljoen euro belastinggeld op, terwijl ze gewoon door gaat met haar vervuilende activiteiten. De leerlingen hebben echter aan het begin van het cursusjaar betaald. Er is dus helemaal geen omzetverlies. VOLE dringt erop aan dat hierover Kamervragen worden gesteld.

Laatste strohalm

Zonder leningen zal de instroom van nieuwe leerlingen snel tot stilstand komen. Het aantal lesvluchten, zo’n beetje de laatste strohalm waar GAE zijn bestaansrecht aan ontleent, zal flink gaan verminderen. De NOW-subsidie is uiteraard tijdelijk en zal niet helpen. En gaat de KLM haar staatssteun gebruiken om de vliegschool in leven te houden? Dit alles zet ook de beslissing over voortgaande steun met belastinggeld aan GAE door de belangrijkste aandeelhouders, de provincies Groningen en Drenthe, in een nieuw perspectief. Gaan de noordelijke overheden GAE openhouden voor een vliegschool, die opleidt tot werkloosheid? En die inwoners overlast bezorgt en schadelijk is voor het toerisme in Noord Drenthe?
Voor overheidssteun is geen enkele rechtvaardiging meer te vinden.

Name=”List Table 1 Light Accen