Alles wordt gelezen, alles wordt gecheckt

VOLE
PROFIEL


 

Gisteren werd op feestelijke wijze het contract ondertekend met aannemers die de omstreden verlenging van de start- en landingsbaan van Groningen Airport Eelde gaan uitvoeren. Ondertussen heeft de Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde (VOLE) haar verzet tegen de baanverlenging nog lang niet gestaakt. Knappe koppen uit
Noord-Drenthe bezorgen de overheden al decennia een punthoofd.
"We hebben dezelfde denkkracht als de ministeries."

 

Alles wordt gelezen,
alles wordt gecheckt

 

 


vliegveld1.jpg

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A1 drie maanden is de oud-burgemeester van Amersfoort, Albertine van Vliet-Kuiper, achter de schermen en in alle rust bezig te proberen de al dertig jaar bestaande strijd tussen Groningen Airport Eelde en omwonenden door middel van bemiddeling te beslechten. Over de voortgang van die pogingen sijpelt helemaal niets naar buiten. Mevrouw van Vliet heeft met vele mensen gesproken, zoveel is duidelijk. Maar te benaderen is ze niet. Kenmerkend is dat zelfs de hoofdrolspelers, vliegvelddirecteur Jos Hillen en VOLE-voorzitter Jan Wittenberg niet over een telefoonnummer van de bemiddelaar beschikken. Communicatie geschiedt per e-mail.
    Staat mevrouw Van Vliet voor een onmogelijke taak of heeft haar bemiddeling kans van slagen? Zonder uitzondering zeggen de mensen die met haar gesproken hebben dat het een uiterst plezierig gesprek is geweest, maar waarom zou VOLE de strijd tegen baanverlenging na al die jaren staken? Wellicht omdat er toch iets veranderd is, sinds begin jaren zestig de eerste protesten tegen wat toen nog de bulderbaan heette de kop opstaken in Noord-Drenthe.
    Het was in de tijd dat Frans Halsema’s chanson Zondagmiddag Buitenveldert nog onverkort waar was. Vliegtuiglawaai rond Schiphol verstikte alles, tot de liefde aan toe. ‘Hij zegt ik wil met je naar bed, zij hoort het niet wat er daalt net, gierend een DC9’, zong Halsema. In de discussie over een vijfde landingsbaan voor de nationale luchthaven, de polderhaan, werd bedacht dat die beter in het dunbevolkte Drenthe zou kunnen liggen.
    Verontruste omwonenden rond Eelde staken de koppen bij elkaar. Een eerste protest leidde binnen een week tot succes. Maar in al die jaren kwam het steeds weer tot uitstel, tot het spreekwoordelijke afstel leidde het nooit.
    De feitelijke oprichtingsdatum van VOLE, liet latijnse woord voor vliegen, was op 6 februari 1992. De Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde werd geboren uit verschillende voorgangers, al of niet losse verbanden, maar door de jaren heen met veel dezelfde hoofdrolspelers. Wat zijn dat voor mensen?
    Het is niet gemakkelijk een grote gemene deler e noemen. Het merendeel woont rustiek, vrijstaand, maar niet megalomaan in de directe omgeving van het vliegveld. In Glimmen. Onnen, Vries en Eelde zelf natuurlijk, vaak in met veel huisvlijt gerenoveerde boerderijtjes. Het zijn niet per definitie leden van de milieubeweging of een linkse partij, maar, al zal er ongetwijfeld een uitzondering zijn, het zijn zeker geen VVD’ers.
    Als er een gemene deler is onder de belangrijkste vertegenwoordigers van het protest tegen de baanverlenging dan is het hun intelligentie. De denktank van de vereniging bestaat uit academisch geschoolde mensen van allerlei pluimage. Bouwtechnisch ingenieurs, juristen, economen, oud-hoogleraren. Geen document dat hen imponeert of te hoog gegrepen is, geen bestuurder die deze groep wel even uitlegt hoe het zit.
    We hebben dezelfde denkkracht als de ministeries, zegt een van hen trots. Alle knowhow die zij hebben, hebben wij ook. Alle disciplines die zij kunnen aanboren, zijn er binnen VOLE ook. En dan is er nog één belangrijk voordeel: bij de ministeries worden de ambtenaren om de drie jaar gewisseld, bij ons zitten de experts er gewoon jaar in, jaar uit.
    Het zijn, wat VOLE noemt, de onafhankelijke adviseurs van de vereniging. Mensen die geen lid zijn van de club. Eén van de nieuwste is de econoom Philippe Boucher die in maart dit jaar met trots een wetenschappelijke studie presenteerde bij de Drentse en Groningse staten waarin hij de vloer aanveegde met de economische onderbouwing van de baanverlenging. Boucher meldde nadrukkelijk aan geen partij of organisatie verbonden te zijn. Dat hij zich eerder wel wilde aanmelden bij de vereniging VOLE meldde hij niet. Het bestuur maakte hem duidelijk dat Boucher meer voor de vereniging kon betekenen als  onafhankelijk adviseur.
    De onafhankelijken van VOLE bestuderen elke stap in het proces van de baanverlenging. Alle documenten, alle procedures, alle richtlijnen, tot de Europese aan toe, zijn bij de denktank bekend, of men verdiept zich erin. En altijd wordt wel ergens een lek in de argumentatie en/of onderbouwing van de overheden gevonden. Er is altijd wel een aanbestedingsregel overtreden, een vogelrichtlijn verontachtzaamd, een onterechte subsidie verstrekt, een informatieprocedure niet nagevolgd óf – inmiddels actueel – over het hoofd gezien dat vóór baanverlenging eerst maatregelen genomen moeten worden om de vleermuizen in het gebied van nieuwe vliegroutes te voorzien. Staat in de Europese regels, is weer mooi vergeten door het ministerie.
    Alles wordt gelezen, alles wordt gecheckt, zegt een van de adviseurs. Want je mag van de overheid verwachten dat ze hun werk goed doen, vindt VOLE. En dan blijkt er toch altijd wel weer wat mis te zijn gegaan.
    Het zijn tegenstanders zoals je ze niet veel in je carrière tegenkomt, geven oud-bestuurders toe. Tegenstanders van wie je een punthoofd krijgt. Chaos creëren, daar zijn ze toch wel heel bedreven in, zegt een van hen. Maar, geeft hij ook toe, zeker de economische grondslag voor de baanverlenging is gemakkelijk lek te schieten De aannames zijn boterzacht. Dat is altijd bij dit soort projecten.
    VOLE zegt niet tegen het vliegveld te zijn, de club is wel tegen baanverlenging en maakt zich druk om overbodige geluidsoverlast. Die wordt de laatste jaren vooral ondervonden van de lesvliegtuigen op Eelde.  Antieke Beachcrafts, propellorvliegruigen die veel meer overlast veroorzaken dan de Boeings van Transavia. En juist die zouden met minder vermogen kunnen opstijgen bij een langere baan en dan nog minder overlast kunnen produceren.
    Misschien ben ik wel niet eens zo heel erg tegen die langere baan, zegt dan ook een van de onafhankelijke denkers. Hij kan zich zelfs voorstellen dat baanverlenging tot een vermindering van het geluidsniveau zal leiden. Maar de prijs voor het landschap en voor de natuur is hem te hoog.
    Is het zo langzamerhand geen intellectueel spel geworden van wetenschappers op leeftijd? Kijken of ze in hun overvloed aan vrije tijd nog steeds slimmer kunnen zijn dan de overheid? Ja, voor een deel is wetenschap, het uitwisselen van argumenten, een spel, geeft men toe. Maar zoals dat spel leidt tot betere wetenschappelijke resultaten zal het uiteindelijk ook leiden tot een betere wereld rond vliegveld Eelde.
    VOLE telt zo’n zevenhonderd leden van wie het merendeel zich beperkt tot het overmaken van jaarlijks 7 euro contributie aan de penningmeester. Een totaalbudget van nog geen vijf mille. Is dat voldoende om de tijdvretende procedures met dure advocaten bij de Raad van State te betalen? Heeft VOLE een geheime geldschieter? Voor zover valt na te gaan niet, bovendien wordt het door de vereniging ontkend. De bezwaarschriften worden door ons zelf gemaakt, zegt men.  De advocaat hoeft ze alleen voor te lezen. Daardoor zijn de kosten te overzien. En als het nodig is, gaat er wel eens een bedelbrief rond.
    Gisteren werd feestelijk deaanbesteding van de verlengde startbaan voor Eelde getekend. Ondertussen lopen er nog procedures van VOLE,  de strijd is niet gestreden. Ondertussen ook onderhandelt Albertine van Vliet-Kuiper met vliegveld, overheden, VOLE en milieuclubs over een convenant voor het vliegveld. Dat moet gaan over het vliegveld ná baanverlenging, vindt bijvoorbeeld de provincie Drenthe. Men wil uitruilen: Minder knetterende lesvliegtuigjes tegen het stopzetten van de procedures tegen baanverlenging.
    VOLE stelt zich op het standpunt dat de baanverlenging er geheel buiten staat. Dat een convenant nooit burgers kan weerhouden van hun in de wet vastgelegde recht op beroep bij de Raad van State. Toch lijkt de club milder geworden in de laatste jaren. VOLE heeft zich weliswaar altijd geprofileerd als een club die niet tegen het vliegveld is, maar een passage als de volgende, onlangs geschreven door voorzitter Jan Wittenberg op de opiniepagina van dit dagblad, kwam je vroeger niet tegen: "De vakantiecharters (…) veroorzaken ‘gewone’ overlast. Daarover zult u VO LE dan ook niet horen omdat het voor de noordelijke vakantiegangers plezierig is om dichtbij huis het vliegtuig te nemen." Daar moet toch ruimte liggen voor Albertine van Vliet-Kuiper.

vliegveld2.jpg

 

 

 

 

 

Commentaar VOLE

Een bestuurder zei volgens het artikel: "…zeker de economische grondslag voor de baanverlenging is gemakkelijk lek te schieten. De aannames zijn boterzacht. Dat is altijd bij dit soort projecten". Over de dooddoener "dat dit altijd zo is" twee opmerkingen:

  1. In het bedrijfsleven is het juist zaak de onzekerheden waarvoor een bedrijf komt te staan, zover mogelijk terug te dringen.
    Toegegeven, ook daar schiet men wel eens uit de bocht. De gevolgen zijn er dan ook naar. Zie het boek over ABN AMRO, "De prooi" door Jeroen Smit,
    ISBN 9789044613124
    .
    Het bedrijfsleven is als regel echter behoorlijk voorzichtig met aannames.
    Het gemak waarmee de oud-bestuurder ‘altijd’ accepteert is een vergoelijking die hoogstens kan dienen om critici de wind uit de zeilen te nemen.
    Deze houding staat de bestuurder toe zich vooral niet te verdiepen in de houdbaarheid van aannames.  Aanvaarding van deze houding verleidt bestuurders en toezichthouders ertoe een project maar niet kritisch te benaderen. Maar toezichthouders en politici zitten er nu juist om dat wel te doen.
    "Boterzacht’ zou daarom ook onder bestuurders uit den boze moeten zijn.

  2. Menig project van "dit soort" is faliekant uit de hand gelopen.
    Voorbeelden van de bereidheid van de overheid om feiten en impopulaire zienswijzen maar niet serieus te nemen, zijn er helaas te over.
    Zie in dit verband "Rijdende treinen en gepasseerde stations", door Jouke de Vries en Paul Bordewijk (red.), ISBN 9789055154425, waarin o.a. beschreven staan de avonturen rond de bouwprojecten: De Haagse tunnel, de Betuweroute, de Hogesnelheidslijn, de RIJNGouwlijn.