Als het gaat om GAE, faalt de overheid op alle fronten!

De overheid houdt ten koste van veel belastinggeld een nutteloos vliegveld in de lucht
De overheid weigert een kosten baten analyse van het in stand houden van GAE te maken
Ze overtreedt de eigen wet- en regelgeving door geen luchthavenbesluit te nemen
Ze laat de mistoestand van het circuitvliegen met lawaaiige en vervuilende toestellen toe
Ze laat toe dat er meer dan 150 kilo lood per jaar op de dorpen rond GAE wordt uitgestrooid
Ze benadeelt de omwonenden met een ‘tijdelijke’ regeling, waardoor verschuiving in geluidsbelasting mogelijk is van ‘groot verkeer’ naar ‘klein verkeer’
Ze verdoezelt de werkelijke kosten van het openhouden van het vliegveld
Ze misleidt het publiek met onrealistische verhalen over duurzaamheid
Ze negeert dat de 250 hectare van het vliegveld een nuttige bestemming kan krijgen.

Een financieel debacle dat steeds maar groter wordt
De wanverhouding tussen de inkomsten van 2,3 miljoen euro en de kosten 7 à 8 miljoen euro is beschamend. Ieder jaar gaat er 5 miljoen euro belastinggeld naar het vliegveld. Dit bedrag komt u niet tegen in het GAE-jaarverslag. Grote kostenposten, zoals de kosten voor de bedrijfsbrandweer en de beveiliging, worden weggemoffeld. Normale bedrijven betalen die kosten zelf.
Ook de tekorten op de luchtverkeersleiding (geschat op 5 miljoen euro) zien we niet terug. Met veel fanfare werd in 2016 een ‘strategisch plan’ gelanceerd. Niets, maar dan ook helemaal niets, van dit plan is gehaald. De onderbouwing van het geld dat in GAE wordt gepompt ontbreekt. Provinciale Staten van Drenthe en Groningen kijken de andere kant op als GS weer een ‘overbruggingsfinanciering’ goedkeurt. Niemand vraagt: ‘‘overbrugging’ waarheen?’

Patstelling in de politiek
Waar zijn PvdA en GroenLinks in de Provinciale Staten? Zij handelen in strijd met hun verkiezingsprogramma en tonen zich helaas doof voor de mistoestanden. GroenLinks is notabene de grootste partij in de Staten van Groningen (nog wel als we dit schrijven). PvdA en GL leveren gedeputeerden in de colleges. Maar ze houden zich stil. Wellicht uit schaamte en onvermogen.
De gemeente Groningen trok zich terug in 2020. Ook Assen wil niet langer de pinautomaat voor GAE zijn (Tynaarlo beheert zolang de aandelen). De gemeente Tynaarlo ‘ziet de ontwikkelingen rond Groningen Airport Eelde met zorg tegemoet’ en ‘vindt dat de financiering van de luchthaven geen taak is voor de gemeente. Als aandeelhouder zijn we niet gedwongen te financieren’ (Coalitieakkoord Tynaarlo).

Alleen met beroep op de rechter kan VOLE iets bereiken
VOLE is – evenals grote milieuclubs – tot de conclusie gekomen dat praten met de politiek en het vliegveld niets oplevert. Urgenda stapte naar de rechter om uitvoering van het klimaatakkoord af te dwingen, Milieudefensie daagde Shell. De rechter gaf Mobilisation for the Enviroment (MOB) gelijk inzake de milieuschade door stikstofuitstoot. VOLE stapte in 2020 naar de Raad van State, omdat er nog steeds geen luchthavenbesluit is. Al in 2014 had dat er moeten zijn. De Raad van State gaf maart 2022 VOLE gelijk.
Op 31 december 2024 moet er een besluit zijn. Anders moet het ministerie I&W aan VOLE een dwangsom betalen van € 1.000 per dag, met een maximum van € 150.000.
Dat geld zouden we goed kunnen gebruiken voor het aanspannen van civielrechtelijk zaak tegen de Staat, die omwonenden van het vliegveld onvoldoende beschermt. Een vordering op grond van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) kan mogelijk succesvol zijn.
De coalitie Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV) heeft een zaak aangespannen tegen de Staat, (mede) op grond van de artikel 8 EVRM. VOLE heeft zich aangesloten bij RBV, hoewel deze zaak voor Eelde geen uitkomst biedt. RBV eist dat de minister een einde maakt aan de ernstige hinder en slaapverstoring ten gevolge van het vliegverkeer op Schiphol. RBV heeft advocatenkantoor Prakken-d’Oliveira ingeschakeld, die namens haar de Staat heeft gedagvaard: de Staat handelt onrechtmatig en schendt het recht op bescherming van de persoonlijke leefomgeving van omwonenden. Een uitspraak wordt begin 2024 verwacht.
Als RBV wint, opent dit de weg voor VOLE voor een vergelijkbare procedure.

Aanzegging als eerste stap in civiele juridische procedure
VOLE heeft aan de advocaat van Prakken-d’Oliveira in de RBV-zaak gevraagd welke stappen we nu al kunnen zetten, bijvoorbeeld een aanzegging waarmee ook de Schiphol-zaak is begonnen. Hiervan kan al een belangrijk signaal uitgaan naar het ministerie I&W. Na de vorming van nieuwe colleges na de verkiezingen van 15 maart 2023 weten we of er een meerderheid is om weer tientallen miljoenen in GAE te pompen. We zullen dan in overleg met de advocaten beslissen of een sommatiebrief zinvol is.

Procedure luchthavenbesluit
De minister kan pas een luchthavenbesluit nemen als er een aantal onderbouwingen zijn opgesteld:
– Geluidberekeningen met de nieuwe methode
– Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA)
– Financiële onderbouwing voor de komende tien jaar

De minister van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) heeft keer op keer aangegeven dat het Rijk niet gaat meebetalen aan GAE, hoewel ze dat in feite wel doet door de kosten van de luchtverkeersleiding te betalen. Beide provincies zullen dus een besluit moeten nemen om het jaarlijks tekort voor een periode van tien jaar te betalen. Als ze dat niet doen, dan kan de minister geen luchthavenbesluit nemen. VOLE verwacht dat een nieuw luchthavenbesluit in de bezwaar-/beroepsprocedure zal sneuvelen bij de Raad van State. Helaas blijft al die tijd de bescherming van de omwonenden onvoldoende en gaat de geldverspilling door