Geen geld voor de bus, wel voor het vliegtuig. Dat is een bewuste politieke keuze | opinie

Groningen Airport Eelde. Foto Archief DvhN

Het aantal bushaltes in Groningen en Drenthe is de afgelopen vijf jaar drastisch afgenomen. Dat is het gevolg van een bewuste politieke keuze stelt Jan Wittenberg, voorzitter van de Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde (VOLE).

Het aantal bushaltes is de afgelopen vijf jaar in Nederland gedaald met 7 procent. In Groningen is de daling 15, en in Drenthe zelfs 17 procent, zo blijkt uit onderzoek van de regionale omroepen en het Planbureau voor de Leefomgeving. Ook het aantal buslijnen is sterk afgenomen. Dorpen raken geïsoleerd. Dat heeft grote gevolgen voor het welzijn van kwetsbare groepen: minder sociale contacten voor ouderen, slechtere bereikbaarheid van scholen voor jongeren. En natuurlijk meer autoverkeer door mensen die een auto kunnen betalen.

Bewuste politieke keuze
Deze achteruitgang van het openbaar vervoer is een bewuste politieke keuze. Niet toevallig de keuze van de politieke partijen die in 2016 besloten om Groningen Airport Eelde (GAE) 46 miljoen euro subsidie te geven. Dat werd genoemd ‘Toegangspoort voor het Noorden’. GAE zou sterk gaan groeien.

Waar is die 46 miljoen euro terecht gekomen?

Nog steeds zijn er geen lijnverbindingen en het aantal vakantievluchten is uiterst beperkt. Af ten toe komen er nieuwe bestemmingen bij, om na een tijdje weer te verdwijnen. Ook zonder de klimaatnoodzaak om structureel minder te gaan vliegen erbij te betrekken: de geschiedenis heeft voldoende aangetoond dat dit vliegveld geen functie vervult. Voor medische vluchten en de traumahelikopter zijn goedkopere alternatieven. Vliegveld Eelde zou groeien naar 650.000 passagiers. Het CBS-cijfer van vorig jaar (ná corona): 87.000. Dat zijn gemiddeld 119 vertrekkende passagiers per dag, een half vliegtuig vol.

Politieke lobby
Veel mensen vragen: wat doen die 60 (55 FTE) personeelsleden van GAE de rest van de dag als het vliegtuig vertrokken is? Die houden zich bezig met politieke lobby, om nog meer geld binnen te harken. Want 46 miljoen euro is niet genoeg. Die was bedoeld voor tien jaar vanaf 2016. Maar dat geld is er in zeven jaar doorgejaagd, niet als investering, maar als verliesafdekking. In plaats van te groeien, is GAE nog verder achteruit geboerd. Toch wordt de mythe van het grote economisch en infrastructurele belang van GAE onverminderd rond getoeterd. In plaats van te investeren in goede bereikbaarheid voor de inwoners van de kernen in Groningen en Drenthe, worden miljoenen per jaar over de balk gesmeten om een handjevol vakantiegangers een goedkope reis te bezorgen (omgerekend een cadeautje van ongeveer 100 euro per ticket per persoon).

Lawaaiige lestoestellen
GAE gaat ondertussen door met het faciliteren van lesvluchten met sterk verouderde, vervuilende en zeer lawaaiige lestoestellen. De KLM-lestoestellen zijn gemiddeld 25 jaar oud. De oudste is 32 jaar. Ze gebruiken loodhoudende benzine, waardoor zo’n 150 kg lood per jaar in de omgeving rond het vliegveld terechtkomt. Lood is zeer giftig en remt de ontwikkeling van baby’s en kinderen. GAE claimt de duurzaamste luchthaven van Europa te worden met elektrisch vliegen en waterstof. Alle deskundigen op dit gebied verklaren keer op keer dat elektrisch vliegen de komende tien jaar een illusie is. Bovendien speelt GAE geen enkele rol bij de ontwikkeling hiervan. Deze ontwikkelingen vinden (mondjesmaat) plaats bij vliegtuigfabrikanten.

Ondertussen wordt de lobby rond GAE niet moe te roepen dat GAE van economische betekenis is. Geen flinter bewijs, behalve dan de kosten voor de noordelijke belastingbetaler van 6 miljoen per jaar. Er valt dus nog wat te kiezen bij de statenverkiezingen op 15 maart.