In Noord Nederland werkt een actieve lobby voor Groningen Airport Eelde: de Noordelijke-Ontwikkeling-Maatschappij (NOM), de Kamer van Koophandel, het VNO/NCW, MKB, etc. Deze lobby van het bedrijfsleven laat geen gelegenheid voorbij gaan om via de media te benadrukken hoe belangrijk de luchthaven Eelde is voor de bereikbaarheid van Noord Nederland. Deze boodschap verspreiden ze o.a. in hun eigen bladen, die vooral gericht zijn op ´de politiek´.

De lobby wil ons laten geloven dat ‘Eelde’ de motor zou zijn van de economie: zie de citaten in de knipsels hieronder. Opvallend is wel dat NOM en VNO/NCW de rekening van ‘Eelde’ niet zelf betalen, maar bij de overheid neerleggen.

Maar welke bereikbaarheid bedoelt men nu? En is die bijdrage aan de economie ooit berekend? En zo ja, hoe? Van de specialisten van de NOM en de zakenlieden van het VNO, mag je verwachten dat ze – behalve dat zij ambities hebben – vooral goed kunnen rekenen.
Omdat een berekening van de bereikbaarheid achterwege blijft in de verhalen van de lobby, heeft VOLE de cijfers voor u opgezocht:

Noorderlingen zijn goed voor 3,2 miljoen passagiersbewegingen
In 2011 zijn er volgens het CBS op de Nederlandse luchthavens 54 miljoen passagiersbewegingen geteld. 40% hiervan is transitverkeer. Dit wil zeggen dat 32 miljoen Nederlanders hun reis beginnen en eindigen op een Nederlandse luchthaven.
Tien procent van de Nederlandse bevolking woont in de drie Noordelijke provincies. Als de noorderlingen net zoveel vliegen als de gemiddelde Nederlander, zijn ze samen goed dus voor 3,2 miljoen passagiersbewegingen.

Het aantal vliegreizen per inwoner wordt door luchtvaarteconomen berekend met het begrip ‘propensity-to-fly’. De Stichting Economisch Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam komt voor de regio Twente op 0,54 -1,72 retourreizen per hoofd van bevolking (in de jaren 2003 resp. 2030). Gaan we hier tussen in zitten voor een schatting over het jaar 2013, dan kan gerekend worden met 1 retourreis per persoon per jaar. De regio Twente verschilt niet wezenlijk van het noorden wat betreft vliegreizen. In het noorden wonen 1,6 miljoen inwoners. Zij zijn dus goed voor 3,2 miljoen passagiersbewegingen.

2,5% hiervan ging via Eelde
In 2011 zijn voor Eelde 114.000 passagiersbewegingen geteld (bron: CBS). Daarvan is 30% transitverkeer. Dus houden we 80.000 passagiersbewegingen over. Van alle passagiersbewegingen door Noordelingen (de berekende 3,2 miljoen) reist dus 2,5% via Eelde. In 2012 was er een toename van passagiers op Eelde. In 2013 verwacht men weer minder vluchten (Marseille en Aberdeen zijn afgevallen). Dat houdt waarschijnlijk in: voor 2013 weer minder passagiers ondanks de baanverlenging.

Eelde verzorgt slechts 0,025% van de bereikbaarheid van Noord Nederland

De bereikbaarheid van Nederland danken we voor het overgrote deel aan de Rijkswegen en het trein- en busvervoer. Een veilige schatting is dat de 32 miljoen passagiersbewegingen op de luchthavens 1 à 2% zijn van het totale in- en uitgaande verkeer van Nederland. De 2,5% die Eelde hiervan via de lucht verzorgt bedraagt dus een aandeel in de bereikbaarheid van Noord Nederland – in de orde van grootte van 0,025- 0,05% (een kwart tot een half promille).
Zelfs als het aantal passagiers via Eelde zou verdubbelen – hetgeen erg onwaarschijnlijk is- blijft het aandeel van Eelde in de totale bereikbaarheid van de regio beperkt tot niet meer dan 1 promille.
Waar halen GAE, de NOM en het VNO/NCW het vandaan dat Eelde belangrijk is voor de bereikbaarheid van het Noorden? Hoezo motor van de economie?

Eelde verzorgt 0% van de vracht van het Noorden
Van en naar Eelde is de laatste jaren 0 ton vracht door de lucht vervoerd
(bron: CBS). Incidenteel rijdt er wel eens een vrachtwachten van Eelde naar een andere luchthaven omdat op Eelde douane gevestigd is en er luchtvracht ingeklaard kan worden.
Over de weg en via de havens van het Noorden worden jaarlijks tientallen miljoenen tonnen vracht aan- en afgevoerd. Alleen al in Groningen Seaports is in 2012 8,7 miljoen ton aan goederen overgeslagen (bron Groningen Seaports). Maar de bijdrage van Eelde is dus 0%.

Sluiting van Eelde levert nauwelijks meetbaar verschil in bereikbaarheid op
Is het slecht voor de bereikbaarheid van het noorden als Eelde dicht zou gaan? Moeten we die 0,025% dan missen? Wordt de bereikbaarheid dan 99,975% van nu?.
Het verschil is vrijwel 0, want de noorderlingen zullen de reizen die ze nu via Eelde maken, op een andere luchthaven beginnen. Immers, nu al begint 97,5% van de vliegreizen niet op Eelde en dus op een andere luchthaven.
Maar toegegeven: het blijft jammer voor de ongeveer 40 à 50.000 noorderlingen die nu vanaf Eelde vertrekken. Zij roemen de bereikbaarheid, en daarin kun je hun geen ongelijk geven. Maar afgezet tegen de hele bevolking is hun aantal te verwaarlozen.

Waar moet de motorfunctie van GAE vandaan komen?
De economische betekenis van Eelde is een mythe, een fabel. En een dure fabel. Want er is de laatste tien jaar € 100 miljoen aan gemeenschapsgeld besteed om Eelde in stand te houden en “klaar te maken voor de toekomst” om de woorden van de lobby aan te halen.
De 40.000 instappers op Eelde ontvingen per ticket ruim € 100 subsidie uit belastinggeld.
De financiële cijfers over 2012 houdt GAE liever nog even geheim. Maar aan Vueling en Ryanair is weinig tot niets verdiend. Transavia loopt terug. Voor zover de luchtvaartmaatschappijen (Transavia, Ryanair, etc.) al winst maken komt dat zeker niet in het noorden terecht. De 40 à 50.000 vakantiegangers uit het Noorden namen ieder wel enkele honderden euro’s mee naar het buitenland. Het aantal inkomende toeristen is te verwaarlozen. Ook hierover hoor je GAE en de lobby niet.
Dan zijn er nog de vliegscholen die – inderdaad- enkele tientallen mensen werk geven. Niet onbelangrijk, maar dit belang weegt niet op tegen de kosten van Eelde.

Als Eelde wordt gesloten, bespaart dit de samenleving enkele miljoenen per jaar (verliesafdekking, verkeersleiding, douane, marechaussee).

Voormalig GAE directeur Hillen in NoordNieuws april 2012 van VNO-NCWnoord: