INTERVIEW
‘Het komt niet vanzelf goed met luchthaven Eelde’
Bij ongewijzigd beleid heeft vliegveld Groningen Aiport Eelde op termijn geen toekomst. Hoe slecht staat het vliegveld er nu eigenlijk voor? Directeur Marco van de Kreeke geeft opening van zaken.
Hoe ver is heel ver? “Eind 2017 hebben we nog steeds bijna 3 miljoen euro vrij te besteden”, zegt Van de Kreeke. Genoeg om ook 2018 nog te overleven. Maar dan, moet Van de Kreeke bekennen, is het einde in zicht. De Raad van Commissarissen heeft de aandeelhoudersprovincies Groningen en Drenthe, stad Groningen en Assen en gemeente Tynaarlo) enkele maanden geleden geïnformeerd: er is een moment dat het niet meer goed komt.
Een kantelmoment, noemt Van de Kreeke het. “Denken over het vliegveld als ‘het komt wel goed’ is voorbij. Er moet geïnvesteerd worden, dat hebben wij ook altijd gezegd.”
Is dat niet in tegenspraak met het ambitieuze businessplan Werelden Verbinden, van twee jaar geleden, waarin GAE een groei voorzag naar op termijn zelfs 600.000 passagiers?
“Nee”, zegt Van de Kreeke. “Want ook daarin waren belangrijke investeringen voorzien die het vliegveld niet zelf kan financieren.”
Die aandeelhouders laten een studie uitvoeren waarin alle scenario’s voor het vliegveld worden bekeken. Ook sluiting. Toch bizar, na de omstreden baanverlenging, die het vliegveld bijna als vanzelf een gouden toekomst zou opleveren? “De wereld ziet er nu anders uit”, zegt de directeur. “Er zijn nieuwe ontwikkelingen. Vliegveld Lelystad zal erbij komen. Nu moeten we kijken: Hoe gaan we daarmee om? Wat betekent het vliegveld ook in maatschappelijke termen?”
Feitelijk is de vraag: wat heeft Noord-Nederland over voor een eigen luchthaven? “In Limburg is de situatie niet anders”, zegt Van de Kreeke. “Daar heeft de provincie het vliegveld Maastricht teruggekocht. Nu wordt een nieuwe partij geselecteerd om het te exploiteren. Daar wordt gekeken of kosten voor brandweer, veiligheid, infrastructuur en verkeersleiding uit de exploitatie gehaald kunnen worden. Dat zou voor ons ook een oplossing kunnen zijn. Dan besta je puur op de revenuen van het vliegveld.”
“In Amerika zie ik dat ook overal”, vervolgt Van de Kreeke. “Dan zie ik op vliegvelden brandweerwagens rijden met ‘zus en zo-county’ op de flanken. Ik zou het niet raar vinden als onze brandweer ook onder de overheid zou vallen.”
Want de kosten zijn enorm. “Neem nou laatst, met die ijzeldagen. Drie dagen code rood. Onze mannen zijn hele dagen bezig geweest om de baan ijsvrij te maken. En dat lukte, we waren er heel trots op. Ze hebben er een speciaal spulletje voor, Clearway geheten. We hebben voor tienduizenden euro’s van dat spul gebruikt. Voor zes vluchten. Commercieel zeg je dan, ga ergens anders heen. Maar dat mag niet.”
Want Eelde is openbare infrastructuur. “We zijn verplicht elke dag open te zijn tot elf uur ’s avonds. In de winter kost dat geld, in de zomer zijn we hartstikke winstgevend. Maar dat geldt toch ook voor de NS en busvervoer? Ik ben blij dat de politieke discussie daarover nu gevoerd gaat worden. Het uitgangspunt dat we als luchthaven rendabel moeten zijn is naïef en onterecht.”
Maar was dat nou juist niet de reden voor baanverlenging? Daarna zou ‘Eelde’ toch moeiteloos op eigen benen staan? Wat heeft die nieuwe baan nu eigenlijk gebracht? “Wizzair zou hier niet geweest zijn”, pareert Van de Kreeke. “En we zijn nu uitwijkvlieg- veld voor KLM. Die doen dat ook niet onder de 2000 meter. We kunnen nu volwaardig meedoen. De discussie rond die baanverlenging was zo gepolariseerd en heeft zo lang geduurd …. Er zijn dingen gezegd waarvan je achteraf moet constateren dat ze niet heel valide meer zijn. De lange baan is geen wondermiddel gebleken. Maar de conclusie dat het niet nodig was, is ook te snel.”
Vanaf 2018 is luchthaven Lelystad actief. Velen zien dat als de finale doodsteek voor Eelde. “Er is geen beroep tegen mogelijk”, zegt Van de Kreeke. “Vanwege de crisis- en herstelwet. Schiphol wilde de charters en low cost carriers er heen plaatsen, maar dat kan helemaal niet. Dus gaan ze ze nu verleiden met heel lage tarieven. Marktverstorend. Heel raar dat dat mag. En inderdaad, voor noordelijke reizigers is Lelystad een aantrekkelijk alternatief. Zeker vergeleken met Schiphol.”
Vindt Van de Kreeke het eigenlijk nog leuk op Groningen Airport Eelde? Hij schrikt van die vraag. Denkt lang na. “Ik wist toen ik hier kwam dat de discussie hier maatschappelijk speelde. Maar deze heftigheid, de polarisatie, heb ik niet voorzien. De discussie is op zichzelf goed, maar ik moet permanent opboksen tegen vooringenomenheid.”