Persbericht: Jaarverslag luchthaven Eelde geeft verkeerd beeld van werkelijkheid

Volgens Groningen Airport Eelde (GAE) was 2017 een goed jaar voor het vliegveld. Die mededeling doet GAE  in haar jaarverslag 2017. De feiten liggen anders. Een jaarverslag hoort een betrouwbaar beeld te schetsen van een onderneming. Dit jaarverslag trekt echter een façade op en spiegelt een onrealistische toekomst voor. Zo weet het dat over acht jaar 400.000 passagiers de terminal passeren. De werkelijkheid is ontnuchterend.

GAE spreekt van 26% passagiersgroei. Maar het aantal passagiers was volgens het CBS 201.000 in 2017 en 180.000 in 2015. De werkelijke groei was dus 10 % groei in twee jaar, dat is 5% per jaar. Dat is ook nog eens aanzienlijk minder dan de 19% groei van de afgelopen twee jaar in passagiersaantallen in heel Nederland. Dat werpt ook een heel ander licht op de claim in het jaarverslag dat GAE ‘van alle Nederlandse luchthavens procentueel gezien het beste [wist] te profiteren van de aantrekkende markt in 2017’.

Keer op keer hebben de aandeelhouders plechtig beloofd ‘nog één keer’ financieel bij te springen om het vliegveld bedrijfsmatig gezond te maken. GAE heeft er dus belang bij haar geldschieters te laten zien dat ze in staat is winst te maken. Voor het eerst in jaren lijkt dat in 2017 te zijn gelukt. Het jaarverslag meldt een bescheiden winst van zo’n
€ 370.000. Dat is heel opmerkelijk gezien een verlies van € 2,5 miljoen in het jaar ervoor, zoals ook in het verslag te lezen valt. Wat is er in een jaar gebeurd? Er zijn niet spectaculair meer passagiers vervoerd. De verklaring is simpel. Het vliegveld mocht het afgelopen jaar opnieuw miljoenen aan overheidssteun incasseren, die haar van het anders onvermijdelijke faillissement hebben gered. Zonder die subsidie zou het resultaat een verlies van ongeveer € 3,7 miljoen zijn geweest.1]

Die overheidssteun zou een prominente plek verdienen onder de vermelding van risico’s die het vliegveld loopt. Het heeft er namelijk alle schijn van dat deze vorm van staatssteun niet aan Europese regelgeving voldoet. Dat kan de aandeelhouders en het vliegveld duur komen te staan. De accountant zwijgt in alle talen over de rechtmatigheid van de subsidies. Dat is dubieus, gezien zijn taak.

Het aantal passagiers is gestegen, aldus GAE. Voor die bescheiden toename waren echter 38% meer vliegbewegingen nodig: 3428 in 2017 t.o.v. 2482 in 2016 (bron CBS). Dat betekent dus meer overlast, meer vervuiling en meer kosten. De lijndiensten kampen met een passagiersbezetting van slechts 45% en ook die van de chartervluchten is verre van optimaal. Deze lage bezetting maakt GAE tot relatief een van de meest vervuilende vliegvelden. De lijnen worden in feite gekocht met geld uit het routefonds, waar in 2017 1,6 miljoen euro overheidssubsidie in verdween. Met publiek geld houden de aandeelhouders zo een onrendabele en vervuilende activiteit in stand, terwijl ze duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan.

Het routefonds wordt optimistisch betiteld als bijdrage in de ‘aanloopfase’ van routeontwikkeling. De cijfers waar het jaarverslag nu mee pronkt, leren echter vooral deze les: het vliegveld zal die aanloopfase nooit te boven komen. GAE heeft een verleden van optimistische prognoses die nooit uitkomen.

In 2009 werden 625.000 passagiers voor 2015 voorspeld. Werelden verbinden uit 2013, het rapport dat geschreven werd om investeringen te rechtvaardigen, voorspelde voor 2017 300.000 passagiers en voor de jaren daarna een groei tot 600.000. GAE ligt dus aanzienlijk achter op haar eigen prognoses. Jarenlang was de uitgestelde baanverlenging de verklaring voor het bij lange na niet uitkomen van dergelijke voorspellingen. Toen de verlengde baan, die 25 miljoen euro heeft gekost, er was, werden de cijfers nog slechter. Het vliegveld stond aan de afgrond. Maar opnieuw hebben de aandeelhouders de vlucht naar voren gemaakt met een toezegging van 46 miljoen euro, op basis van een nieuw hosannarapport. Ze negeren de waarschuwingen van de Noordelijke rekenkamer. Dankzij dit publieke geld mag GAE nu ‘winst’ maken! Het vliegveld, dat wordt voorgesteld als vitale infrastructuur, is een opstappunt voor vakantiegangers. Die krijgen op hun kaartje zo’n € 80 cadeau van de noordelijke overheden.

 

---