PROOF OF THE PUDDING
2012 succesvol jaar voor luchthaven Eelde
Het boekjaar 2012 is nu afgesloten voor luchthaven Eelde. Voor de financiële cijfers die weer verliezen zullen laten zien, zullen we nog tot de zomer moeten wachten zoals gebruikelijk, maar de luchthaven kan nu al wel melden dat het een succesvol jaar was. Een passagiersgroei van 40% naar 208.660 passagiersbewegingen. We weten inmiddels dat ca. 70.000 passagiersbewegingen veroorzaakt worden door reizigers die afkomstig zijn van Eindhoven, Rotterdam of Maastricht en noodgedwongen via Eelde reizen door het systeem van de tussenlandingen. Al me al gaat het dus om ca. 140.000 passagiersbewegingen van noorderlingen.
Zoals altijd met luchthaven Eelde gaat het om positieve beeldvorming.
Toen Vueling met veel tam tam werd binnengehaald en noordelijke bestuurders in mei werden getracteerd op een PR reisje naar Barcelona werd er niet alleen veel champagne gedronken, maar werden ook hoopgevende toespraakjes gehouden door interim directeur Jos Hillen. De nieuwe lijndienst met Barcelona zou de ultieme test zijn voor de levensvatbaarheid van de luchthaven. Staand op een landelijk heuveltje met wijds uitzicht over de stad Barcelona sprak Hillen de gedenkwaardige woorden: “Als we niet in staat zijn vanuit noordoost Nederland deze bestemming goed aan te vliegen, welke bestemming zou je dan nog moeten hebben en uitkiezen? Dit is echt eh….. The proof of the pudding”. En hij had met zijn verwachting in zoverre gelijk dat Barcelona tot de top drie vakantiebestemmingen voor Nederlanders behoort, ruim 1,3 miljoen passagiers in 2011, bijna evenveel als naar Londen.
Een veelzeggende tegenvaller
Maar na één zomerseizoen stopt Vueling al weer met de bestemming Barcelona. Volgens de luchthaven omdat Ryanair met een concurrerende vlucht naar Girona, ruim 100 kilometer van Barcelona, zou beginnen. Dat lijkt vrij onwaarschijnlijk omdat Vueling de bestemming al geschrapt had uit zijn vluchtplan voor 2013 ruim voordat Ryanair melding maakte van het plan om vanaf Eelde naar Girona te gaan vliegen.
Werkelijke reden is dat de bezettingsgraad op de toestellen van Vueling rond de 56% lag. Managers van Vueling verwachtten een bezetting van 75%. Ja en dan is een besluit om te stoppen snel genomen, vooral omdat men in een tweede jaar niet meer kon rekenen op veel korting op landingsrechten.
Evenzo verging het de bestemming Marseille van Ryanair. Bezettingsgraad van 52%. Ryanair haalt op al haar vluchten een gemiddelde van 85%. Mallorca en Milaan-Bergamo lopen iets beter. Maar met respectievelijk 67% en 59% houdt het ook niet over. Deze bezettingsgraden werpen een sombere schaduw vooruit, want het is vrijwel zeker dat Ryanair binnen de contractperiode van drie jaar zijn vluchten vanaf Eelde zal staken. Met dit soort korte operaties testen airlines de markt en als die markt zwak is zetten ze hun materieel in op andere routes die beter renderen. De concurrentie is hard en de bedrijven willen winst maken en blijven groeien. Op Eelde gaat dat kennelijk niet lukken.
Eelde heeft een lange geschiedenis van positieve berichten over lijnverbindingen naar zowat alle belangrijke steden van Europa. Veel daarvan zijn nooit verder dan de krant gekomen en de rest had maar een korte levensduur. Om te beginnen natuurlijk Schiphol, later volgden, Hamburg, Rotterdam, Parijs, Brussel, Kopenhagen, Berlijn, Londen, Southend, Düsseldorf, Ameland, Maastricht, Twente. Aan dat rijtje worden nu Marseille en Barcelona toegevoegd. Milaan, Mallorca en Girona zullen hoogstwaarschijnlijk snel volgen als de cijfers niet verbeteren.
Een marginale toekomst
De huidige bestemmingen die nog enig recht van bestaan hebben zijn de charters naar Spanje, Griekenland en Turkije in de zomer. Daarvoor hoef je de luchthaven echter niet het hele jaar op volle sterkte open te houden. Wil Eelde overleven dan zal het een stap terug moeten doen in zijn ambities. Het zal een slimme vorm moeten vinden om de beperkte vraag die er vanuit het Noorden is te bedienen. Maar misschien is dat wel onhaalbaar en zal het Noorden uiteindelijk aangewezen zijn op Schiphol, Lelystad, Bremen en Weeze. In een wereld van voortdurende schaalvergroting is dat hoogstwaarschijnlijk het eindbeeld voor de noordelijke luchtreiziger. En in feite is die reiziger al lang bezig van die luchthavens gebruik te maken. Acht keer per dag gaat er al een bus van Groningen naar luchthaven Bremen met ruim 100.000 passagiers per jaar. En 1,5 miljoen Nederlanders stappen in Weeze op het vliegtuig. De nieuwe Hanzelijn brengt Schiphol dichterbij. Allemaal veranderingen die de spoeling op Eelde steeds dunner maken.
Het zou van realiteitszin getuigen om een nieuw business plan te laten maken door GAE en dit te laten toetsen door bijvoorbeeld het KiM (Kennis Instituut Mobiliteit), een onderzoeksbureau van het ministerie van I&M, of door de sectie luchtvaart van SEO van de Universiteit Amsterdam.
Klik hier om een interview met Philippe Boucher te bekijken